Słowa kluczowe
transkrypcja
interpretacja
składnia
edycja naukowa
język staropolski
Jak cytować
Abstrakt
Idealizacja to postawa badawcza (i edytorska) polegająca na przeświadczeniu, że tekst jest pod jakimś względem (często pod kilkoma) doskonalszy (nie tylko inny), niż wynika to prostego odczytania jego zapisu. Jej przejawem są zmiany dokonywane w transkrypcji przekraczające podstawowy zakres ingerencji, wynikający z istoty tej formy przekazu. Autor ukazuje zależność pomiędzy aktualnym w danym czasie stanem wiedzy i przeświadczeniami edytora a kształtem proponowanych edycji tekstów staropolskich (zwłaszcza transkrypcji). Materiał ilustracyjny do artykułu pochodzi z Rozmyślania przemyskiego.
Bibliografia
Bobrowski I. 2005: Lex Durani, „Polonica”, t. 24–25, s. 382–383.
Zobacz w Google Scholar
Borowiec K. 2015a: Filologiczne wydanie „Rozmyślania przemyskiego” a czeski „Život Krista Pána”, „LingVaria” II, nr 20, s. 179–192.
Zobacz w Google Scholar
Borowiec K. 2015b: W stronę badań słowiańskich kontekstów staropolskich apokryfów (1). O czeskiej podstawie fragmentu „Rozmyślania przemyskiego”, „Slavia Occidentalis. Linguistica” I, s. 7–25.
Zobacz w Google Scholar
Borowiec K. 2016: W poszukiwaniu czeskiego kontekstu „Rozmyślania przemyskiego”. „Rozmyślanie przemyskie” a „Život Krista Pána”. Rekonesans, [w:] J. Bartmiński, A. Timofiejew (red.), „Rozmyślanie przemyskie”. Świadectwo średniowiecznej kultury religijnej, Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska, Przemyśl, s. 95–109.
Zobacz w Google Scholar
Bracha K. 2007: Nauczanie kaznodziejskie w Polsce późnego średniowiecza. „Sermones dominicales et festivales” z tzw. kolekcji Piotra z Miłosławia, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce.
Zobacz w Google Scholar
Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, red. W. Wydra, W.R. Rzepka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1984.
Zobacz w Google Scholar
Deptuchowa E., Szelachowska-Winiarzowa L. 2001: Uwagi polemiczne, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, t. 7, s. 161–163.
Zobacz w Google Scholar
Górski K., Kuraszkiewicz W., Pepłowski F., Saski S., Taszycki W., Urbańczyk S., Wierczyński S., Woronczak J. 1955: Zasady wydawania tekstów staropolskich. Projekt, Zakład im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Kierkowicz M. 2007: Jeszcze jedna aorystyczna forma byszę w „Rozmyślaniu przemyskim”, [w:] R. Laskowski, R. Mazurkiewicz (red.), Amoenitates vel lepores philologiae, Instytut Języka Polskiego PAN, Lexis, Kraków, s. 133–140.
Zobacz w Google Scholar
Krążyńska Z., Mika T. 2007: Transkrypcja a granice interpretacji, [w:] R. Laskowski, R. Mazurkiewicz (red.), Amoenitates vel lepores philologiae, Instytut Języka Polskiego PAN, Lexis, Kraków, s. 160–171.
Zobacz w Google Scholar
Krążyńska Z., Mika T., Słoboda A. 2015: Składnia średniowiecznej polszczyzny, cz. 1: Konteksty – metody – tendencje, Wydawnictwo Rys, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Masłej D. 2016: Modlitwa Pańska w polskim średniowieczu. Znad staropolskich rękopisów, Wydawnictwo Rys, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Mazurkiewicz R., Mika T. 2015: Wacław Bartłomiej Twardzik, Filolog. Wspomnienie, [w:] T. Mika, D. Rojszczak-Robińska, O. Stramczewska (red.), „Staropolskie Spotkania Językoznawcze” 1: Jak badać teksty staropolskie, Wydawnictwo Rys, Poznań, s. 11–17.
Zobacz w Google Scholar
Mika T. 2009: Interpunkcja „Kazań świętokrzyskich” a ich składnia i styl, [w:] P. Stępień (red.), „Kazania świętokrzyskie”. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, Biblioteka Narodowa, Warszawa, s. 59–80.
Zobacz w Google Scholar
Mika T. 2013: Genetyczna wielowarstwowość i złożoność tekstów staropolskich a ich badania historycznojęzykowe. Rekonesans, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXVIII, s. 131–146.
Zobacz w Google Scholar
Mika T. 2015: Problemy z „Rozmyślaniem przemyskim”. Formułowanie sądów ogólnych a wielowarstwowość średniowiecznego tekstu, „LingVaria”, numer specjalny, s. 87–104.
Zobacz w Google Scholar
Mika T. 2016: Początki polskiego języka religijnego a upiśmiennienie języka polskiego. O możliwości nowego spojrzenia na staropolskie przekłady religijne przez pryzmat badań nad piśmiennością, [w:] M. Krajewska, J. Kulwicka-Kamińska, A. Schulz (red.), Święte księgi judaizmu, chrześcijaństwa i islamu w słowiańskim kręgu kulturowym. Prace dedykowane Profesorowi Czesławowi Łapiczowi, t. 3, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 63–76.
Zobacz w Google Scholar
Mika T. [w druku] a: Literacy as a context of the medieval Bible translations into Polish.
Zobacz w Google Scholar
Mika T. [w druku] b: The oldest Polish texts. New methods and new research issues in Polish historical linguistics.
Zobacz w Google Scholar
Mika T., Rojszczak-Robińska D. 2016: Kanon wiedzy o „Rozmyślaniu przemyskim”, [w:] J. Bartmiński, A. Timofiejew (red.), „Rozmyślanie przemyskie” – świadectwo średniowiecznej kultury religijnej, Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska, Przemyśl, s. 13–24.
Zobacz w Google Scholar
Mika T., Słoboda A. 2015: Wyrażenia funkcyjne w średniowiecznej polszczyźnie z perspektywy składniowej. Wybrane problemy badawcze, Uniwersytet Śląski, Wydawnictwo Rys, Katowice–Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Mika T., Ziółkowska O. [w druku]: Jak wprowadzać interpunkcję do transkrypcji tekstu staropolskiego, [w:] K. Borowiec, D. Masłej, T. Mika, D. Rojszczak-Robińska (red.), „Staropolskie Spotkania Językoznawcze” 2: Jak wydawać teksty dawne, Wydawnictwo Rys, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Rojszczak-Robińska D. 2012: Jak pisano „Rozmyślanie przemyskie”, Wydawnictwo Rys, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Rojszczak-Robińska D. 2014: Teologia w służbie językoznawstwa. Nowe perspektywy w badaniach nad najstarszymi polskimi tekstami, „LingVaria” XVII, nr 2, s. 115–122.
Zobacz w Google Scholar
RP: Rozmyślanie przemyskie. Transliteracja, transkrypcja, podstawa łacińska, niemiecki przekład, wyd. F. Keller, W. Twardzik, t. 1–3, U.W. Weiher, Freiburg i. Br. 1998–2004.
Zobacz w Google Scholar
Słoń M., Słomski M. [w druku]: Cyfrowe możliwości publikowania źródeł historycznych, [w:] K. Borowiec, D. Masłej, T. Mika, D. Rojszczak-Robińska (red.), „Staropolskie Spotkania Językoznawcze” 2: Jak wydawać teksty dawne, Wydawnictwo Rys, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Stępień P. 2014: O problemach badania śladu autorskiego w kazaniu średniowiecznym na przykładzie „Kazania na Narodzenie Pańskie” z „Kazań świętokrzyskich”, [w:] K. Bracha (red.), A. Dąbrówka (współpraca), Kaznodziejstwo średniowieczne – Polska na tle Europy. Teksty, atrybucje, audytorium, Instytut Historii PAN, Wydawnictwo DiG, Warszawa, s. 107–124.
Zobacz w Google Scholar
Stramczewska O. 2014a: Interpunkcja transkrypcji. Znad „Rozmyślania przemyskiego”, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Stramczewska O. 2014b: Średniowieczny rękopis a jego transkrypcja, czyli z czym ma do czynienia badacz średniowiecznej polszczyzny, [w:] A. Laskowska, M. Sas (red.), Autor i jego dzieło w wiekach średnich, Studenckie Koło Naukowe Historyków Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 143–151.
Zobacz w Google Scholar
Twardzik W. 1994: Glosy w „Rozmyślaniu przemyskim”, „Teksty Drugie” XXVII, nr 3, s. 155–165.
Zobacz w Google Scholar
Twardzik W. 1997: O uważniejszym aniżeli dotychmiast tekstu staropolskiego czytaniu i jakie z niego pożytki płyną rozprawa śliczna i podziwienia godna, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Twardzik W. 2001: O niegodnym postępku apostołów w czasie pojmania Jezusa czyli jeszcze jeden staropolski aoryst „byszę”, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, t. 7, Poznań, s. 155–160.
Zobacz w Google Scholar
Twardzik W. 2002: Discordia amicabilis al. przyjacielska swada, w: Figuri na awtora. Jubileen sbornik w czest na 60-godiszninata na profesor Bojan Biołczew, Sofia, s. 209–213, przedruk: „Teksty Drugie” 2003, LXXIX, nr 1, s. 149–156.
Zobacz w Google Scholar
Twardzik W. 2004: O uporczywszym niż dotąd ciągnięciu za ogon zdań średniowiecznych aż do ich wiernego końca, referat wygłoszony podczas konferencji XIV Kolokwium Językoznawcze Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, Ciążeń 21–23 czerwca 2004.
Zobacz w Google Scholar
Twardzik W. 2010: Czy naprawdę potrzebne było nowe wydanie „Rozmyślania przemyskiego”. Fragmen, albo kąsek większej całości, „Pamiętnik Literacki” CI, z. 2, s. 197–203.
Zobacz w Google Scholar
Twardzik W., Rzepka W.R. 1996: Archaizmy fleksyjne w „Rozmyślaniu przemyskim”, cz. 1–2, „Język Polski” LXXVI, s. 97–102, 321–327.
Zobacz w Google Scholar
Twardzik W., Rzepka W.R. 1997: Archaizmy fleksyjne w „Rozmyślaniu przemyskim”, cz. 3–5, „Język Polski” LXXVII, s. 41–46, 102–111; 298–303.
Zobacz w Google Scholar
Twardzik W., Rzepka W.R. 1999: Archaizmy fleksyjne w „Rozmyślaniu przemyskim”, cz. 6, „Język Polski” LXXIX, s. 35–46.
Zobacz w Google Scholar
Twardzik W. i in. (red.) 2006: Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego. Edycja elektroniczna, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Walczak B. 2010: Uwagi o transkrypcji „Kazań świętokrzyskich”, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi”, t. 4, Warszawa, s. 29–36.
Zobacz w Google Scholar
Wojtkowski J. 2004: Niepokalane poczęcie Maryi w średniowiecznej liturgii i piśmiennictwie polskim, „Salvatoris Mater” VI, nr 1, s. 184–198.
Zobacz w Google Scholar
Wójcik R. 2012: Wątpliwości w nietrwałości, online: https://filologiacyfrowa.wordpress.com/2012/10/07/watpliwosci-w-nietrwalosci-wokol-pewnego-artykulu-sprzed-lat-pieciu/ (dostęp: 8 lipca 2017).
Zobacz w Google Scholar
Wydra W. 2005: „...Sed magis amica veritas”. Abrewiacje w średniowiecznych tekstach polskich, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności” LXVII, Kraków, s. 16–19.
Zobacz w Google Scholar
Život Krista Pána (ze staročeských rukopisů připravil k vydání Martin Stluka), Host, Brno 2006.
Zobacz w Google Scholar