Słowa kluczowe
Kraków
stereotyp językowy
regionalizm leksykalny
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest rekonstrukcja językowego stereotypu mieszkańca Krakowa uwzględniająca zarówno perspektywę wewnętrzną społeczności lokalnej, jak i perspektywę zewnętrzną tych, którzy do owej wspólnoty nie należą. Do opisu wybrano określenia będące nośnikami lokalnego dziedzictwa kulturowo-historycznego, takie jak: krakus i krakauer, które funkcjonują w opozycji do oficjalnego krakowianin. Przyjęty przez autorki punkt wyjścia – wyraz i jego tekstowe użycia – zakłada analizę semazjologiczną, w której zmierza się do odkrycia w tekstach subtelnych różnic semantycznych między badanymi jednostkami, a w konsekwencji ewokowanego przez nie stereotypowego obrazu mieszkańca Krakowa. Korpus badawczy stanowią materiały regionalne, dane językowe z Narodowego Korpusu Języka Polskiego, inne teksty internetowe oraz wyniki przeprowadzonej ankiety sondażowej.
Bibliografia
Bartmiński J. 1980: Założenia teoretyczne słownika, [w:] J. Bartmiński (red.), Słownik ludowych stereotypów językowych. Zeszyt próbny, Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Bartmiński J. 2006: Krakowianin, [w:] J. Bartmiński (red.), Język. Wartości. Polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 252–257.
Zobacz w Google Scholar
Batko-Tokarz B., Pałka P. 2017: Polszczyzna regionalna Krakowa: zarys projektu badawczego Katedry Historii Języka i Dialektologii Wydziału Polonistyki UJ, [w:] B. Osowski, J. Kobus, P. Michalska-Górecka, A. Piotrowska-Wojaczyk (red.), Język w regionie, region w języku 2, Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań, s. 27–47.
Zobacz w Google Scholar
Brzozowska M. 2006: Kraków, [w:] J. Bartmiński (red.), Język. Wartości. Polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 247–251.
Zobacz w Google Scholar
Habrajska G. 1998: Prototyp – stereotyp – metafora, [w:] J. Anusiewicz (red.), Język a kultura, t. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki: teoria, metodologia, analizy empiryczne, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław, s. 116–123.
Zobacz w Google Scholar
Hebal-Jezierska M. 2010: Obrazy kolokacyjne wybranych leksemów należących do pola semantycznego cudzoziemiec (na materiale korpusu języka czeskiego SYN2006PUB), [w:] J. Goszczyńska, Z. Greń (red.), Res slavisticae. Księga dedykowana Profesor Ewie Siatkowskiej, Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej, Warszawa, s. 73–92.
Zobacz w Google Scholar
Hebal-Jezierska M. 2014: Zastosowanie korpusowych profili kolokacyjnych do rekonstrukcji językowych stereotypów Polaka, Czecha i Słowaka w językach zachodniosłowiańskich, „Polonica” XXXIV, s. 67–78.
Zobacz w Google Scholar
Kleszczowa K. 2012: Błąd i innowacja z perspektywy dynamiki języka, [w:] K. Kleszczowa, Tajemnice dynamiki języka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 173–181.
Zobacz w Google Scholar
Kurdyła T. 2015: Polskie habitatywa na -anin, -an i -ak (przyczynek), „Onomastica” LIX, s. 181–195.
Zobacz w Google Scholar
Ochmann D., Przybylska R. (red.) 2017: Powiedziane po krakowsku. Słownik regionalizmów krakowskich, Wydawnictwo Libron, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Ogrodowska B. 2007: Polskie tradycje i obyczaje rodzinne, Sport i Turystyka – Muza, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Panasiuk J. 1998: O zmienności stereotypów, [w:] J. Anusiewicz (red.), Język a kultura, t. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki: teoria, metodologia, analizy empiryczne, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław, s. 84–98.
Zobacz w Google Scholar
Pisarek W. 1975: Wyobrażenia o polskich typach regionalnych, „Zeszyty Prasoznawcze” XVI, nr 1(63), s. 73–78.
Zobacz w Google Scholar
Popowska-Taborska H. 2004: Językowe wykładniki opozycji swoi – obcy w procesie tworzenia etnicznej tożsamości, [w:] J. Bartmiński (red.), Językowy obraz świata, wyd. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 57–63.
Zobacz w Google Scholar
Sagan-Bielawa M. 2014: Dziedzictwo pozaborowe. Społeczna świadomość językowa Polaków w Drugiej Rzeczypospolitej, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Święcicka M., Peplińska M. 2016: Struktura treściowa i aksjologiczna stereotypów mieszkańców wybranych polskich miast, „Język Polski” XCVI, nr 1, s. 96–109.
Zobacz w Google Scholar
Tyrpa A. 2017: Kraków w gwarach i folklorze, „Polonica” XXXVI, s. 167–180.
Zobacz w Google Scholar