Kobiecy i męski świat. O asymetrii funkcjonalnej przymiotników określających przynależność do płci
Słowa kluczowe
łączliwość
znaczenie
użycie
przymiotnik
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem badań w artykule jest łącznie pięć przymiotników reprezentujących pojęcia kobiecości i męskości w języku polskim. Pierwszemu z pojęć odpowiadają cztery przymiotniki: kobiecy, babski, damski i żeński, drugiemu – zasadniczo jeden: męski. Dlatego już w tytule tekstu postawiona jest teza o swoistej asymetrii funkcjonalnej porównywanych wyrażeń. Celem podjętych badań jest sprawdzenie, czy ma ona charakter tylko ilościowy, czy też także jakościowy, przekładający się na znaczenie i użycie opisywanych jednostek. Analityczne części tekstu zawierają przegląd jednostek językowych z udziałem opisywanych wyrażeń oraz charakterystykę ich właściwości składniowych i łączliwości leksykalnej. Przeprowadzone badania pokazują różnice leksykalne (semantyczne i pragmatyczne) pomiędzy czterema pokrewnymi semantycznie określeniami kobiecości, a także zależności, w jakie wchodzą one z przymiotnikiem męski. Analiza wpisuje się w nurt językoznawstwa strukturalnego i abstrahuje tym samym od wniosków natury pozajęzykowej dotyczących związku pomiędzy językiem a płcią.
Bibliografia
Andrychowicz-Trojanowska A. 2011: Lingwistyka płci – językoznawstwo feministyczne, „Linguodidactica” XV, s. 13–25.
Zobacz w Google Scholar
Bednarek A., Grochowski M. 1997: Zadania z semantyki językoznawczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń.
Zobacz w Google Scholar
Bogusławski A. 1976: O zasadach rejestracji jednostek języka, „Poradnik Językowy”, z. 8, s. 356–364.
Zobacz w Google Scholar
EJO: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2003.
Zobacz w Google Scholar
Gębka-Wolak M. 2022: Językowe wykładniki niebinarności płci w polszczyźnie. Część 2. Innowacje a system i tendencje rozwojowe, „Prace Językoznawcze” XXIV, nr 1, s. 101–116.
Zobacz w Google Scholar
ISJP: Inny słownik języka polskiego, red. M. Bańko, t. 1–2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Zobacz w Google Scholar
Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J. 2010: Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Łaziński M. 2006: O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego (online: http://www.nkjp.pl).
Zobacz w Google Scholar
Saussure de F. 1916/2002: Kurs językoznawstwa ogólnego, przeł. K. Kasprzyk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
SJPSzym: Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 1–3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988–1989.
Zobacz w Google Scholar
Smyl S. 2014: Językowy obraz kobiety – użytkowniczki serwisu internetowego „Grzenda. pl” (na podstawie netonimii), „Kwartalnik Językoznawczy”, nr 2, s. 24–39.
Zobacz w Google Scholar
Spychała-Reiss M. 2009: Językowy obraz kobiety w prasie dla pań (na przykładzie „Zwierciadła”, „Przyjaciółki” i „Cosmopolitan”), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” XV/XXXV, s. 77–100.
Zobacz w Google Scholar
SWJP: Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Wilga, Warszawa 1996.
Zobacz w Google Scholar
Walkiewicz A. 2022: Językowe wykładniki niebinarności płci w polszczyźnie. Część 1. Wprowadzenie do problematyki i próba systematyzacji, „Prace Językoznawcze” XXIV, nr 1, s. 85–100.
Zobacz w Google Scholar
WSJP PAN: Wielki słownik języka polskiego PAN, red. P. Żmigrodzki (online: http://www.wsjp.pl, dostęp: 4 maja 2023).
Zobacz w Google Scholar