Poprawne vs. właściwe użycia języka. Uwagi w kontekście Słownika właściwych użyć języka
Słowa kluczowe
błąd językowy
poprawność językowa
Jak cytować
Abstrakt
Autorka proponuje, by pojęcie poprawności językowej zostało zastąpione pojęciem właściwego użycia języka. Ocenie w tym ujęciu poddawany jest element językowy (znaczenie, forma, konstrukcja) w konkretnej wypowiedzi, w danych okolicznościach komunikacyjnych, a nie w oderwaniu od nich – w sposób bezwzględny. W praktyce w słownikach ortoepicznych ten aspekt jest pomijany albo rozstrzygnięcia w tej kwestii bywają arbitralne, w efekcie ocena ma charakter uniwersalny (bez odniesienia do kontekstu). W świetle dostępnych reprezentatywnych korpusów tekstowych można dziś dokładnie określić zakres możliwych ograniczeń w występowaniu wyrazów, ich znaczeń, konstrukcji, form, połączeń. Zadaniem językoznawcy popularyzującego kulturę języka jest możliwie najdokładniejszy opis wspomnianych ograniczeń, przez zbudowanie ich profilu stylistycznego, chronologicznego, środowiskowego, dziedzinowego, grzecznościowego itp.
Bibliografia
Bartmiński J. 1991: Styl potoczny jako centrum systemu stylowego języka, [w:] S. Gajda (red.), Synteza w stylistyce słowiańskiej. Materiały konferencji z 24–26 IX 1990 r. w Opolu, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu, Instytut Filologii Polskiej, Opole, s. 33–47.
Zobacz w Google Scholar
Buttler D., Kurkowska H., Satkiewicz H. 1971: Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności gramatycznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Chałasiński J. 1946: Socjologia i historia inteligencji polskiej, „Kuźnica. Tygodnik społeczno-literacki” 20, s. 1–3.
Zobacz w Google Scholar
Cywiński B. 1971: Rodowody niepokornych, Biblioteka „Więzi”, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Doroszewski W. 1962: O kulturę słowa. Poradnik językowy, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Gałuszka M. 2009, Elity medyczne versus elity polityczne: kryzys elit zaufania publicznego, „Annales. Etyka w życiu gospodarczym” 12, s. 13–23.
Zobacz w Google Scholar
Kulas P. 2017: Inteligenckość zaprzeczona. Etos i tożsamość młodych inteligenckich elit, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Markowski A. 2012: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Puzynina J. 1992: Język wartości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Wierzbicka A. 1990: Język antytotalitarny w Polsce: o pewnych mechanizmach samoobrony językowej, „Teksty Drugie” 4, s. 5–30.
Zobacz w Google Scholar
Wilk E. 2017: Jakie są winy i obowiązki polskich elit, „Polityka” 26.09.2017 (online: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1721054,2,jakie-sa-winy-i-obowiazki-polskich-elit.read?page=62&moduleId=4686, dostęp: 12 stycznia 2020).
Zobacz w Google Scholar