Słowa kluczowe
półkalka
formacja hybrydalna
zapożyczenie
adaptacja morfologiczna
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest omówienie kilku rodzajów formacji o charakterze hybrydalnym oraz z(re)definiowanie samego pojęcia hybryda, które, często obecne w badaniach nad kontaktem językowym, bywa różnie rozumiane w literaturze przedmiotu. Zgromadzony materiał badawczy jasno wskazuje na potrzebę wydzielenia następujących kategorii: półkalki, formacje hybrydalne, zaadaptowane zapożyczenia właściwe, derywaty. Podział ten jest o tyle zasadny dla badacza kontaktu językowego, że wyrażenia będące bezpośrednim wynikiem procesu zapożyczania z innego systemu językowego należy odróżnić od formacji, które nie posiadają obcego etymonu. Artykuł wyznacza jasną granicę między omawianymi kategoriami, obszernie je ilustrując angielsko-polskim materiałem językowym.
Bibliografia
Borek H. 1986: Hybrydy nazewnicze i apelatywne (na przykładzie materiału śląskiego), [w:] S. Warchoł (red.), Formacje hybrydalne w językach słowiańskich, Rozprawy Slawistyczne UMCS 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 13–22.
Zobacz w Google Scholar
Buttler D. 1986: Formacje hybrydalne w różnych okresach rozwoju i warstwach słownikowych polszczyzny, [w:] S. Warchoł (red.), Formacje hybrydalne w językach słowiańskich. Rozprawy Slawistyczne UMCS 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 24–31.
Zobacz w Google Scholar
Buttler D. 1990: Hybrydy w nowym słownictwie polskim, „Poradnik Językowy”, nr 2, s. 145–50.
Zobacz w Google Scholar
Data K. 2009: Wyrazy złożone z członami e-, i-, m- w języku polskim, [w:] M. Skarżyński, M. Szpiczakowska (red.), W kręgu języka, Księgarnia Akademicka, Kraków, s. 267–275.
Zobacz w Google Scholar
Duckworth D. 1977: Zur terminologischen und systematischen Grundlage der Forschung auf dem Gebiet der englisch-deutschen Interferenz. Kritische Übersicht und neuer Vorschlag, [w:] H. Kolb, H. Lauffer (red.), Sprachliche Interferenz. Festschrift für Werner Betz zum 65. Geburtstag, Niemeyer, Tübingen, s. 36–56.
Zobacz w Google Scholar
Fisiak J. 1986: The word-formation of English loanwords in Polish, [w:] W. Viereck, W.-D. Bald (red.), English in contact with other languages. Studies in honour of Broder Carstensen on the occasion of his 60th birthday, Akadémiai Kiadó, Budapest, s. 253–263.
Zobacz w Google Scholar
Gómez Capuz J. 1997: Towards a typological classification of linguistic borrowing (illustrated with anglicisms in Romance languages), „Revista Alicantina de Estudios Ingleses” 10, s. 81–94.
Zobacz w Google Scholar
Grzega J. 2003: Borrowing as a word-finding process in cognitive historical onomasiology, „Onomasiology Online” 4, s. 22–42.
Zobacz w Google Scholar
Haspelmath M. 2009: Lexical borrowing. Concepts and issues, [w:] M. Haspelmath, U. Tadmor (red.), Loanwords in the world’s languages. A comparative handbook, de Gruyter, Berlin–New York, s. 35–54.
Zobacz w Google Scholar
Haugen E. 1950: The analysis of linguistic borrowing, „Language” 26, s. 210–231.
Zobacz w Google Scholar
Jadacka H. 2001: System słowotwórczy współczesnej polszczyzny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Jadacka H. 2002: Hasło „zapożyczenie”, [w:] A. Markowski (red.), Nowy słownik poprawnej polszczyzny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Jefremov L.P. 1971: Otličije leksičeskich polukalek ot polnych slovoobrazovatel’nych kalek, „Russkoje jazykoznanije” I, Alma-Ata.
Zobacz w Google Scholar
Kortas J. 2003: Hybrydy leksykalne we współczesnej polszczyźnie: próba kategoryzacji, „Prace Językoznawcze” 5, s. 99-115.
Zobacz w Google Scholar
Lubecka A. 2004: „Oscypekgate”, czyli o kulturze i tożsamości kulinarnej Podhala, „Biuletyn Glottodydaktyczny” 11, s. 11–27.
Zobacz w Google Scholar
Mańczak-Wohlfeld E. 1995: Tendencje rozwojowe współczesnych zapożyczeń angielskich w języku polskim, Universitas, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Mańczak-Wohlfeld E., Witalisz A. 2016: The influence of English on Polish morphology, „Kwartalnik Neofilologiczny” LXIII, s. 421–434.
Zobacz w Google Scholar
Markowski A. (red.) 2002: Nowy słownik poprawnej polszczyzny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Markowski A. 2005: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Molnár N. 1985: A theoretical examination of calque phenomena in the texts of the archaic Old Slavic Gospel codices, Akadémiai Kiadó, Budapest.
Zobacz w Google Scholar
Obara J. 1986: Hybrydy i półkalki na tle innych jednostek językowych obcego i rodzimego pochodzenia, [w:] S. Warchoł (red.), Formacje hybrydalne w językach słowiańskich. Rozprawy Slawistyczne UMCS 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 59–73.
Zobacz w Google Scholar
Obara J. 1989: Teoretyczne problemy kalkowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Ochmann D. 2004: Nowe wyrazy złożone o podstawie zdezintegrowanej w języku polskim, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Rostowska M. 2009: Struktury hybrydalne w języku młodzieży – analiza słowotwórcza, „Język Polski” LXXXIX, s. 179–190.
Zobacz w Google Scholar
Staszewski S. 1985: Półkalki, kalki, zapożyczenia i hybrydy we frazeologii, [w:] M. Basaj, D. Rytel (red.), Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej, t. 2, Wydawnictwo PAN, Wrocław, s. 215–218.
Zobacz w Google Scholar
Tokarz E., Warchał M. 2013: Lexical hybrids in specialized dictionaries from interferential perspective, [w:] V. Jesenšek (red.), Specialized lexicography, de Gruyter, Berlin, s. 73–79.
Zobacz w Google Scholar
Warchoł S. 1986: O derywacji hybrydalnej, [w:] S. Warchoł (red.), Formacje hybrydalne w językach słowiańskich. Rozprawy Slawistyczne UMCS 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 107–116.
Zobacz w Google Scholar
Waszakowa K. 2001: Różnorodność i intensywność procesów przejmowania elementów obcych w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny, „Poradnik Językowy”, nr 6, s. 2–14.
Zobacz w Google Scholar
Waszakowa K. 2005: Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Weinreich U. 1953: Languages in contact. Findings and problems, Mouton, The Hague.
Zobacz w Google Scholar
Witalisz A. 2014a: Klik, klikać, klikalność. Morphological adaptation vs. derivation of loanwords, [w:] A. Witalisz (red.), From sound to meaning in context. Studies in Honour of Piotr Ruszkiewicz, Peter Lang, Frankfurt am Main, s. 111–127.
Zobacz w Google Scholar
Witalisz A. 2014b: The productivity of the English -ing suffix in contemporary Polish, „Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” 131(3), s. 321–333.
Zobacz w Google Scholar
Witalisz A. 2015: English loan translations in Polish. Word-formation patterns, lexicalization, idiomaticity and institutionalization, Peter Lang, Frankfurt am Main.
Zobacz w Google Scholar
Witalisz A. 2016: Przewodnik po anglicyzmach w języku polskim, Biblioteczka Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, Nr 27, Kraków
Zobacz w Google Scholar
Zabawa M. 2004: Formy z cząstką e- we współczesnym języku polskim, „Poradnik Językowy”, nr 5, s. 55–60.
Zobacz w Google Scholar
Zabawa M. 2009: Begergate, Konkubina gate, Pierścień-gate. O poważnym i mniej poważnym użyciu cząstki -gate w polskim Internecie, „Poradnik Językowy”, nr 10, s. 32–42.
Zobacz w Google Scholar