Słowa kluczowe
świadomość fonologiczna
rozwój mowy dziecka
Jak cytować
Abstrakt
W artykule wskazano na zasadność wykorzystania pieśni ludowej w programach kształtowania świadomości fonologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Przedstawiono, jakie kompetencje i sprawności są aktywizowane podczas nauki przez dzieci tekstu gwarowego oraz śpiewania pieśni ludowych. W podsumowaniu stwierdzono, że odpowiednio dobrana pieśń ludowa może być skuteczną formą ćwiczenia świadomości fonologicznej w procesie nabywania języka przez dzieci.
Bibliografia
Baczała D., Błeszyński J. (red.) 2014: Muzyka w logopedii. Terapia, wspomaganie, wsparcie – trzy drogi, jeden cel, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń.
Zobacz w Google Scholar
Biolik M. 2015: Dialekt warmiński. Fonetyka i fonologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn.
Zobacz w Google Scholar
Biolik M. 2017: Elementarz gwary warmińskiej jako pomoc dydaktyczna w kształceniu logopedów, „Prace Językoznawcze” XIX, nr 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn, s. 5–16.
Zobacz w Google Scholar
Bogdanowicz M. 2014: Metoda dobrego startu we wspomaganiu rozwoju, edukacji i terapii pedagogicznej, Harmonia, Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Bryant P.E., MacLean M., Bradley L.L., Crossland J. 1996: Rymy i aliteracje. Odkrywanie istnienia fonemu i nauka czytania, „Przegląd Psychologiczny”, nr 39, s. 31–51.
Zobacz w Google Scholar
Domagała A., Mirecka U. 2012: Słuch mowny. Klasyfikacja zjawiska, [w:] S. Grabias, M. Kurowski (red.), Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 129–164.
Zobacz w Google Scholar
Drabecka M., Krzyżaniak B., Lisakowski J. 1978: Folklor Warmii i Mazur, Centralny Ośrodek Metodyki i Upowszechniania Kultury, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Galińska-Grzelewska D. 2009: Percepcja fonemowa słów dzieci w wieku sześciu i siedmiu lat – osiągnięcia rozwojowe, Siedleckie Towarzystwo Naukowe, Siedlce.
Zobacz w Google Scholar
Gębik W. (oprac.) 1953: Pieśni ludowe Mazur i Warmii, Wydział Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Olsztyn.
Zobacz w Google Scholar
Gruba J. 2012: Ocena słuchu fonemowego u dzieci w wieku przedszkolnym, Komlogo, Katowice.
Zobacz w Google Scholar
Krasowicz-Kupis G. 1999: Rozwój metajęzykowy a osiągnięcia w czytaniu dzieci 6-, 9-letnich, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Kwarciak B. 1995: Początki i podstawowe mechanizmy świadomości metajęzykowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Lipińska A. 1987: O definicjach słuchu fonematycznego. Notatki z lektury, [w:] J. Wójtowicz (red.), Materiały dydaktyczne dla logopedów, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 91–117.
Zobacz w Google Scholar
Lipowska M. 2001: Profil rozwoju kompetencji fonologicznej dzieci w wieku przedszkolnym, Impuls, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Łobacz P. 1996a: Polska fonologia dziecięca. Studia fonetyczno-akustyczne, Energeia, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Łobacz P. 1996b: Świadomość fonologiczna dzieci, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LII, s. 165–180.
Zobacz w Google Scholar
Łobacz P. 1997: Nabywanie systemu fonologicznego a świadomość fonologiczna dzieci, [w:] H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwko (red.), Rozwój poznawczy i rozwój językowy dzieci z trudnościami w komunikacji werbalnej – diagnozowanie i postępowanie usprawniające, Materiały z konferencji zorganizowanej przez Pomagisterskie Studium Logopedyczne Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego i sekcję Logopedyczną Towarzystwa Kultury Języka w Warszawie w dniach 1–3 czerwca 1996 r., Warszawa, s. 26–40.
Zobacz w Google Scholar
Łobacz P. 2005: Prawidłowy rozwój mowy dziecka, [w:] T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska (red.), Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 231–268.
Zobacz w Google Scholar
Marciniak-Firadza R. 2014: Diagnoza idiolektu pacjenta, czyli dlaczego logopedzie jest potrzebna wiedza o regionalnym zróżnicowaniu polszczyzny, [w:] A. Hamerlińska-Latecka, M. Karwowska (red.), Interdyscyplinarność w logopedii, Komlogo, Gliwice, s. 139–154.
Zobacz w Google Scholar
Maurer A. (red.) 1997: Głoska a litera. Kształtowanie świadomości fonologicznej u dzieci przedszkolnych. Ćwiczenia ułatwiające opanowanie sztuki czytania i pisania, Impuls, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Maurer A. (red.) 2006: Dźwięki mowy. Program kształtowania świadomości fonologicznej dla dzieci przedszkolnych i szkolnych, Impuls, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Milewski S. 1988: Trudności z analizą fonemową wyrazów zawierających grupy fonemowe (u̯u), (uu̯) i (u̯o), „Życie Szkoły”, nr 1, s. 16–22.
Zobacz w Google Scholar
Milewski S. 1999: Lingwistyczne i dydaktyczne aspekty analizy fonemowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Nowak J.E. 1993: Wybrane problemy logopedyczne, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
Zobacz w Google Scholar
Osowicka-Kondratowicz M. 2013: Specyficzne problemy związane z realizacją spółgłosek w rozwoju mowy dziecka, „Prace Językoznawcze” XV, nr 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn, s. 55–68.
Zobacz w Google Scholar
Petrus P., Bogdanowicz M. 2005: Nauka języka angielskiego a rozwój kompetencji fonologicznej polskich dzieci w wieku przedszkolnym, „Psychologia Rozwojowa”, t. 10, nr 3, s. 111–121.
Zobacz w Google Scholar
Rocławska-Daniluk M. 2008: Czytanie i pisanie. Metodyka zajęć korekcyjno-wyrównawczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Rocławski B. 2008: Nauka czytania i pisania, wyd. 5 zmienione, Glottispol, Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Rocławski B. 2010: Słuch fonemowy i fonetyczny. Teoria i praktyka, wyd. 4, Glottispol, Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Suświłło M. 2014: Rola śpiewu w rozwoju mowy dziecka i w terapii zaburzeń, [w:] D. Baczała, J. Błeszyński (red.), Muzyka w logopedii. Terapia, wspomaganie, wsparcie – trzy drogi, jeden cel, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, s. 75–98.
Zobacz w Google Scholar
Szulowska W. 2009: Gwary Warmii i Mazur w ujęciu profesora Kazimierza Nitscha, „Prace Językoznawcze” XI, nr 11, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn, s. 237–246.
Zobacz w Google Scholar
Urbańczyk S. 1972: Zarys dialektologii polskiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Walencik-Topiłko A. 2014: Śpiew w logopedii i logorytmice – możliwości zastosowania, wskazówki metodyczne, [w:] D. Baczała, J. Błeszyński (red.), Muzyka w logopedii. Terapia, wspomaganie, wsparcie – trzy drogi, jeden cel, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, s. 129–139.
Zobacz w Google Scholar