Reprodukty pochodzenia rosyjskiego w wypowiedziach polskich internautów
Słowa kluczowe
stylistyka
rusycyzmy
stereotyp
lingwistyka Internetu
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł ma na celu analizę reproduktów pochodzących z języka rosyjskiego, które wykorzystywane są w wypowiedziach polskich internautów. W tym celu zgromadzono ponad 400 tekstów zawierających operatory metajęzykowe. Uzyskane wyniki prowadzą do wniosku, że rozpatrywane jednostki w większości przypadków zyskują zabarwienie emocjonalno-ekspresywne i służą do nadawania tekstom ludycznego charakteru. Dobór frazemów w dużej mierze przyczynia się do utrwalenia negatywnego stereotypu Rosjan, którzy przez ich pryzmat postrzegani są m.in. jako ludzie prymitywni, rubaszni, wulgarni, głupi, zacofani i mający skłonność do nadużywania alkoholu. Analizowane teksty ukazują stereotypowy obraz Rosjan charakterystyczny dla wypowiedzi z lat 2012–2017. Można przypuszczać, że w związku z wydarzeniami roku 2022 obraz ten znacznie się pogorszył.
Bibliografia
Bartmiński J., Lappo I., Majer-Baranowska U. 2002: Stereotyp Rosjanina i jego profilowanie we współczesnej polszczyźnie, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”, nr 14, s. 105–151.
Zobacz w Google Scholar
BSRP: V.M. Mokienko, T.G. Nikitina, Bol′šoj slovar′ russkih pogovorok, Olma Media Grupp, Moskva 2007.
Zobacz w Google Scholar
BTS: Bol′šoj tolkovyj slovar′ russkogo âzyka, red. S.A. Kuznecov, Norint, Sankt-Peterburg 1998.
Zobacz w Google Scholar
Buck C., Heafield K., Ooyen van B. 2014: N-gram counts and language models from the common crawl, [w:] Proceedings of the Ninth Language Resources and Evaluation Conference, European Language Resources Association, Reykjavik, s. 3579–3584.
Zobacz w Google Scholar
Buttler D. 1978: Powojenne innowacje w polskim zasobie słownym, „Przegląd Humanistyczny”, nr 5, s. 55–67.
Zobacz w Google Scholar
Chlebda W. 2003: Elementy frazematyki. wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask.
Zobacz w Google Scholar
Chlebda W. 2010: Nieautomatyczne drogi dochodzenia do reproduktów wielowyrazowych, [w:] W. Chlebda (red.), Na tropach reproduktów. W poszukiwaniu wielowyrazowych jednostek języka, Uniwersytet Opolski, Opole, s. 15–35.
Zobacz w Google Scholar
Dąbkowski G. 2018: Rusycyzmy w świadomości polskich internautów, [w:] B. Pędzich, M. Wanot-Miśtura, D. Zdunkiewicz-Jedynak (red.), Tyle się we mnie słów zebrało… Szkice o języku i tekstach, Elipsa, Warszawa, s. 103–112.
Zobacz w Google Scholar
Dzienisiewicz D., Graliński F. 2023: Konwersja tekstu rosyjskiego na znaki polskiego alfabetu w wypowiedziach polskich internautów, „Język Polski” CIII, z. 3, s. 29–41.
Zobacz w Google Scholar
ÈSKSV: V.V. Serov, Ènciklopedičeskij slovar′ krylatyh slov i vyraženij, Lokid-Press, Moskva 2003.
Zobacz w Google Scholar
FSRLÂ: A.I. Fëdorov, Frazeologičeskij slovar′ russkogo literaturnogo âzyka, Astrel′, Moskva 2008.
Zobacz w Google Scholar
Grzenia J. 2012: Komunikacja językowa w Internecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Janczewski G. 2005: Była przeszłość – wspomnienia z lat 1935–2005, s.n., Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Jaskólski A., Głuszkowski M. 2017: Stereotyp (od)tworzony. Język rosyjski, Rosjanie i Rosja w Świecie według Kiepskich, [w:] K. Dembska, D. Paśko-Koneczniak (red.), Współczesne badania nad językiem rosyjskim i jego odmianami, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, s. 73–86.
Zobacz w Google Scholar
Joachimiak-Prażanowska J. 2010: Rusycyzmy w „Kurierze Wileńskim” (1925–1939), „Acta Baltico-Slavica” XXXIV, s. 121–145.
Zobacz w Google Scholar
Karaś H. 1996: Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie okresu zaborów, Elipsa, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Karaś H. 2018: Wpływy języka rosyjskiego na polszczyznę – stan i problemy badań, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” LXVI, s. 185–218.
Zobacz w Google Scholar
Kępiński A. 1990: Lach i Moskal. Z dziejów stereotypu, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Kuroczycki T., Rzepka W.R. 1978: Zapożyczenia leksykalne z języka rosyjskiego we współczesnej polszczyźnie pisanej, „Studia Rossica Posnaniensia”, nr 10, s. 107–115.
Zobacz w Google Scholar
Marszałek M. 2010: Rusycyzmy leksykalne w potocznej odmianie współczesnej polszczyzny, „Linguistics Applied”, nr 2/3, s. 74–89.
Zobacz w Google Scholar
MAS: Malyj akademičeskij slovar′, red. A.P. Evgen′eva, Russkij âzyk, Moskva 1999.
Zobacz w Google Scholar
Milejkowska H. 1966: Kilka uwag o rusycyzmach w tzw. wiechu i w języku potocznym, „Poradnik Językowy”, nr 6, s. 256–260.
Zobacz w Google Scholar
Pihan-Kijasowa A. 2005: Leksykalne zapożyczenia rosyjskie w najstarszych pamiętnikach polskich zesłańców, [w:] J. Migdał (red.), Ad perpetuam rei memoriam. Profesorowi Wojciechowi Ryszardowi Rzepce z okazji 65. urodzin, Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań, s. 313–325.
Zobacz w Google Scholar
PRN: V.I. Dal′, Poslovicy russkogo naroda, Hudožestvennaâ literatura, Moskva 1989.
Zobacz w Google Scholar
RM: T.V. Ahmetova, Russkij mat. Tolkovyj slovar′, Glagol, Moskva 1987.
Zobacz w Google Scholar
Rytter G. 1992: Wschodniosłowiańskie zapożyczenia leksykalne w polszczyźnie XVII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Zobacz w Google Scholar
Sarnowski M. 2013: Rossica jako narzędzie walki politycznej w Polsce. O pewnym profilu stereotypu Moskwy w polskim dyskursie politycznym, „Acta Neophilologica” XV, nr 1, s. 167–179.
Zobacz w Google Scholar
Sarnowski M. 2017: …z polska – po rosyjsku, czyli o tym, jak Polacy używają ruszczyzny, „Studia Rossica Posnaniensia” XLII, s. 259–272.
Zobacz w Google Scholar
SKPM: A. Mel′nik, Slovar′ kriminal′nogo i polukriminal′nogo mira: mat, sleng, žargon, 2004 (online: http://law.niv.ru/doc/dictionary/criminal-slang/index.htm, dostęp: 29 grudnia 2022).
Zobacz w Google Scholar
SNF: V. Kuzmič, Žgučij glagol: Slovar′ narodnoj frazeologii, Zelenyj vek, Moskva 2000.
Zobacz w Google Scholar
SPP: J. Anusiewicz, J. Skawiński, Słownik polszczyzny potocznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Wrocław 2000.
Zobacz w Google Scholar
SPPCz: M. Czeszewski, Słownik polszczyzny potocznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar
SPPiW: M. Grochowski, Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
Zobacz w Google Scholar
SRA: V.S. Elistratov, Slovar′ russkogo argo, Russkie slovari, Moskva 2000.
Zobacz w Google Scholar
SRÂ: Slovar′ russkogo âzyka: V 4-h tomah, red. A.P. Evgen′eva, Russkij âzyk, Moskva 1999.
Zobacz w Google Scholar
SRS: I. Ûganov, F. Ûganova, Slovar′ russkogo slenga. Slengovye slova i vyraženiâ 60–90-h godov, Metatekst, Moskva 1997.
Zobacz w Google Scholar
SRV: V.P. Belânin, I.A Butenko, Živaâ reč′. Slovar′ razgovornyh vyraženij, PAIMS, Moskva 1994.
Zobacz w Google Scholar
STGP: K. Stępniak, Słownik tajemnych gwar przestępczych, Puls Publications, London 1993.
Zobacz w Google Scholar
SWOZO: W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1990.
Zobacz w Google Scholar
TSRÂ: D.N. Ušakov, Tolkovyj slovar′ russkogo âzyka, Sovetskaâ ènciklopediâ, Moskva 1935–1940.
Zobacz w Google Scholar
TSSRFP: V.P. Belânin, I.A. Butenko, Tolkovyj slovar′ sovremennyh razgovornyh frazeologizmov i prislovij, Rossijskij institut kul′turologii, Moskva 1993.
Zobacz w Google Scholar
UFS: E.A. Bystrova, A.P. Okuneva, N.M. Šanskij, Učebnyj frazeologičeskij slovar′, AST, Moskva 1997.
Zobacz w Google Scholar
WSJP PAN: Wielki słownik języka polskiego PAN, red. P. Żmigrodzki (online: http://www.wsjp.pl, dostęp: 29 grudnia 2022).
Zobacz w Google Scholar