Ludowe opowieści wierzeniowe – problemy i możliwości badawcze
Słowa kluczowe
pragmalingwistyka tekstu
opowieści wierzeniowe
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł stawia sobie za cel omówienie problemów i możliwości wynikających z przyjęcia za podstawę badawczą ludowych przekazów wierzeniowych. Niska pozycja aksjologiczna wierzeń ludowych skutkuje trudnościami badawczymi już na etapie eksploracji terenowych. W artykule ukazane zostały zarówno źródła tych trudności, jak i strategie badawcze stosowane przez zbieracza w celu reaktywacji opowieści wierzeniowej. Paradoksem jest, że te same czynniki, które decydują o trudnościach związanych z pozyskaniem opowieści, otwierają jednocześnie nowe perspektywy badawcze związane z poziomem analizy pragmalingwistycznej zebranych tekstów. Ludowe przekazy wierzeniowe zawierają bowiem wyraźnie zaznaczoną warstwę pragmatyczną, na którą składają się komentarze narratora ujawniające jego stosunek do wierzeń.
Bibliografia
Bartmiński J. 1989: Językowe sposoby porządkowania świata. Uwagi na marginesie biłgorajskich opowieści o kosmosie, „Etnolingwistyka”, nr 2, s. 49–58.
Zobacz w Google Scholar
Hajduk-Nijakowska J. 1980: Temat śpiącego wojska w folklorze polskim. Próba typologii, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Opolu, Opole.
Zobacz w Google Scholar
Kadłubiec K.D. 1973a: Gawędziarz cieszyński Józef Jeżowicz, Profil, Ostrawa.
Zobacz w Google Scholar
Kadłubiec K.D. 1973b: Problematyka badań nad gawędziarstwem ludowym, [w:] R. Górski, J. Krzyżanowski (red.), Ludowość dawniej i dziś. Studia folklorystyczne, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 225–236.
Zobacz w Google Scholar
Labocha J. 1990: Opowiadania ludowe ze Śląska Cieszyńskiego w świetle pragmalingwistyki tekstu, Uniwersytet Jagielloński, Rozprawy Habilitacyjne nr 195, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Labocha J. 1999: Folklorystyka a lingwistyka tekstu, [w:] K.D. Kadłubiec (red.), Folklorystyka na przełomie wieków, Uniwersytet Śląski, Cieszyn, s. 152–157.
Zobacz w Google Scholar
Ługowska J. 1993: W świecie ludowych opowiadań. Teksty, gatunki, intencje narracyjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Mianecki A. 1999: Kilka uwag o genologii podań wierzeniowych, „Literatura Ludowa”, nr 2, s. 51–73.
Zobacz w Google Scholar
Pelcowa H. 1999: Przeszłość w językowym obrazie świata współczesnej wsi, [w:] A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski (red.), Przeszłość w językowym obrazie świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 253–267.
Zobacz w Google Scholar
Piechnik A. 2009: Uroki we współczesnej podtarnowskiej wsi, „Lud”, nr 93, s. 203–216.
Zobacz w Google Scholar
Simonides D. 1969a: Bajka i podanie jako podstawowe gatunki tradycyjnej prozy ludowej, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu”, Opole, seria B, nr 24, s. 5–54.
Zobacz w Google Scholar
Simonides D. 1969b: Współczesna śląska proza ludowa, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu”, Opole, seria B, nr 24.
Zobacz w Google Scholar
Simonides D. 1981: Memorat i fabulat we współczesnej folklorystyce, [w:] W. Nawrocki, M. Waliński (red.), Literatura popularna, folklor, język, t. 2, Uniwersytet Śląski, Katowice, s. 26–37.
Zobacz w Google Scholar
Simonides D. 2013: Śląski horror. O diabłach, skarbnikach i utopcach, Nowik, Opole.
Zobacz w Google Scholar
Smolińska T. 1987: Z wybranych problemów dawnej sztuki opowiadania, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu, Opole.
Zobacz w Google Scholar
Tutak K. 2003: Leksykalne nieczasownikowe wykładniki modalności epistemicznej w autobiografiach, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Wójcicka M. 2010: Dawno to temu, już bardzo dawno... Formuły ramowe w tekstach polskiej prozy ludowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar