Elementy etykiety językowej w listach Bolesława Prusa do Oktawii Rodkiewiczowej (Żeromskiej)
Słowa kluczowe
korespondencja
etykieta językowa
pragmalingwistyka
Jak cytować
Abstrakt
W artykule analizie poddany został zbiór 36 listów, które Bolesław Prus napisał do swojej przyjaciółki i żony przyjaciela Oktawii Rodkiewiczowej (Żeromskiej) w latach 1890–1904. Celem artykułu było wskazanie i językowe omówienie elementów listowej etykiety grzecznościowej (powitań, pożegnań, podziękowań, przeprosin, życzeń) wykorzystywanych przez Prusa w tej korespondencji. Oprócz wyrażeń i fraz szablonowych, konwencjonalnych, formuł skostniałych, używanych tradycyjnie w korespondencji między starszym mężczyzną a młodszą kobietą – wdową, mężatką, w listach znajdziemy akty grzecznościowe nieszablonowe, zindywidualizowane, jednostkowe, dowcipnie i pomysłowo inkrustowane komplementami.
Bibliografia
Budrewicz T. 2000: Intytulacje i submisje w listach pisanych do Józefa Ignacego Kraszewskiego, [w:] J. Sztachelska, E. Dąbrowicz (red.), Sztuka pisania. O liście polskim w wieku XIX, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 193–209.
Zobacz w Google Scholar
Czachorowska M. 2021: Stylistyka listów Bolesława Prusa do żony, „Studia Językoznawcze” XX, s. 21–33.
Zobacz w Google Scholar
Handke R. 1980: Odbiorca dzieła jako partner dialogu, „Teksty”, z. 1, s. 37–68.
Zobacz w Google Scholar
Hutnikiewicz A. 2000: Żeromski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kalendarz 1969: Bolesław Prus 1847–1912. Kalendarz życia i twórczości, oprac. K. Tokarzówna, S. Fita, red. Z. Szweykowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1969.
Zobacz w Google Scholar
Kałkowska A. 1982: Struktura składniowa listu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
Zobacz w Google Scholar
Książek E. 2008: Tekst epistolarny w świetle etykiety językowej, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Machnicka V. 2007: Korespondencyjne dzieje pewnej miłości, czyli środki językowe oddające uczucia i emocje w „Listach do narzeczonej i żony” Bolesława Prusa, [w:] K. Michalewski (red.), Wyrażanie emocji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 538–550.
Zobacz w Google Scholar
Marcjanik M. 1997: Polska grzeczność językowa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach, Kielce.
Zobacz w Google Scholar
Mironowicz-Panek M. 2021: Oktawia Żeromska. Portret rodzinny, Muzeum Narodowe (Lublin), Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Olma M. 2006: Listy emigracyjne Józefa Ignacego Kraszewskiego do Władysława Chodźkiewicza. Analiza pragmalingwistyczna, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Olma M. 2010: Wybrane zachowania grzecznościowe w polszczyźnie familijnej XIX stulecia (na podstawie listów małżeńskich Zofii do Józefa Ignacego Kraszewskiego), [w:] H. Bartwicka (red.), Język – tekst – kultura, „Prace Komisji Językoznawczej Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego” XX, Bydgoszcz, s. 213–224.
Zobacz w Google Scholar
Pawłowska A. 2014: Formuły werbalne polskiej etykiety językowej od połowy XVIII wieku do lat sześćdziesiątych XIX wieku. Analiza socjolingwistyczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Zobacz w Google Scholar
Skwarczyńska S. 1975: Pomiędzy literaturą a teorią literatury, Instytut Wydawniczy „Pax”, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
SJPDor: Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1–11, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958–1969.
Zobacz w Google Scholar
Zdanowicz A. 2000: „To uczucie godne jest opisu…” O listach Stefana Żeromskiego do narzeczonej Oktawii Rodkiewiczowej (1892), [w:] J. Sztachelska, E. Dąbrowicz (red.), Sztuka pisania. O liście polskim w wieku XIX, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 449–459.
Zobacz w Google Scholar