Oznaczanie fonemów v i v́ w Szczycie dusznym z modlitewnika Olbrachta Gasztołda (1528)
Słowa kluczowe
rękopis
wariantywność graficzna
dialektologia historyczna
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł przedstawia wyniki analizy sposobów oznaczania spółgłosek v i v́ w Szczycie dusznym (zbiór modlitw z modlitewnika Olbrachta Gasztołda z 1528 roku). Badaniu zostały poddane parametry ilościowe oznaczeń, a także ich uwarunkowania pozycyjne (wyrazowe, fonetyczne i leksykalne). Wyniki analizy pozwoliły sformułować hipotezę o istnieniu w małopolskiej odmianie języka polskiego pierwszej połowy XVI wieku dwuwargowej artykulacji spółgłosek v i v́ jako reliktu wymowy dawnej, zachowanej w pozycji interwokalicznej i w pozycji nagłosowej pospółgłoskowej.
Bibliografia
Bednarczuk L. 2018: Z południowo-wschodniej peryferii polszczyzny, [w:] L. Citko (red.), Języki ruskie w rozwoju historycznym i kontaktach z polszczyzną, Prymat, Białystok, s. 11–54.
Zobacz w Google Scholar
Borkowska U. 1999: Królewskie modlitewniki. Studium z kultury religijnej epoki Jagiellonów (XV i początek XVI wieku), Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Cybulski M. 1988: Język piętnastowiecznej części Psałterza floriańskiego. Ortografia, fonetyka, fleksja, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Zobacz w Google Scholar
Cygal-Krupowa Z. 1979: Szesnastowieczne edycje „Dictionarii Ioanis Murmellii variarium rerum…”. Część I. Uwagi ogólne. Ortografia, fonetyka, cechy dialektyczne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Czyżewski F. 1994: Fonetyka i fonologia gwar polskich i ukraińskich południowo-wschodniego Podlasia, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Humanistyczny, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Dejna K. 1993: Dialekty polskie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Dunaj B. 1975: Język polski najstarszej doby piśmiennej (XII–XIII w.), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Friedrich H. 1937: Fonetyczna wymiana b : w i p : φ w świetle materiału mazowieckiego, Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Gruchmanowa M. 1970: Gwary zachodniej Wielkopolski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Holly K. 1993: Fonetyka w gwarze Żywiecczyzny, Polska Akademia Nauk, Instytut Języka Polskiego, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Kamińska M. 1968: Gwary Polski centralnej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Kamińska M. 1981: Psałterz floriański. Monografia językowa. Część I. Ortografia, fonetyka, fleksja imion, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Klemensiewicz Z. 1999: Historia języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Koneczna H. 1965: Charakterystyka fonetyczna języka polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kowalska A. 1970: Język polski w szesnastowiecznych księgach miejskich Tarnowskich Gór, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Kownacki E. 1976: W sprawie zmiany artykulacji psł. w w języku polskim, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, nr 3, s. 51–55.
Zobacz w Google Scholar
Kuryłowicz B. 2006: Charakterystyka fonetyczna dziewiętnastowiecznej gwary tykocińskiej, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 6, s. 41–61.
Zobacz w Google Scholar
Kurzowa Z. 1996: Dialekt południowokresowy i jego gwary ludowe, [w:] B. Dunaj, J. Reichan (red.), Studia dialektologiczne I, Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków, s. 117–121.
Zobacz w Google Scholar
Lisowski T. 2001: Grafia druków polskich z 1521 i 1522 roku. Problemy wariantywności i normalizacji, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Moszyński L. 2012: Wstęp do filologii słowiańskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Osiewicz M. 2013: Wariantywność graficzna Ksiąg o gospodarstwie Piotra Krescentyna z 1549 roku, Rys, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Osiewicz M. 2015: Dwie edycje Opecowego opisu męki Jezusa z I połowy XVI wieku – relacje graficzne, językowe i tekstowe, [w:] Męka Pana Jezusowa. Z szesnastowiecznego rękopisu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie wydali Marek Osiewicz, Rafał Wójcik i Wiesław Wydra, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, s. XXI–CII.
Zobacz w Google Scholar
Osiewicz M. 2016: Graficzne warianty techniczne w Księgach o gospodarstwie (Kraków 1549, H. Unglerowa), „Prace Filologiczne”, t. 69, s. 315–334.
Zobacz w Google Scholar
Osiewicz M. 2017: Graficzne i fonetyczne warianty techniczne w polskiej edycji Żywotów filozofów Mikuláša Konáča (F. Ungler, Kraków 1535), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 24, nr 1, s. 117–127.
Zobacz w Google Scholar
Osiewicz M. 2020: Cechy dialektyczne Szczytu dusznego z 1528 roku (modlitewnik Olbrachta Gasztołda), „LingVaria”, t. 15, nr 1(29), s. 163–175.
Zobacz w Google Scholar
Rospond S. 1971: Gramatyka historyczna języka polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Sawicka S. 1930: Polski modlitewnik iluminowany z XVI wieku w zbiorach Bawarskiego Muzeum Narodowego w Monachium, „Prace Komisji Historii Sztuki Polskiej Akademii Umiejętności” IV, s. LXIV–LXVII.
Zobacz w Google Scholar
Semkowicz W. 2011: Paleografia łacińska, Towarzystwo Wydawców i Autorów Prac Naukowych „Universitas”, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Skoczylasówna H. 1967: Fonetyka gwary Dąbrowy w powiecie wieluńskim, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Staszewska Z. 1997: Język Modlitw Wacława. Ortografia, fonetyka, fleksja, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Zobacz w Google Scholar
Stieber Z. 1962: Rozwój fonologiczny języka polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Wolanin H. 2015: Gramatyka opisowa klasycznej łaciny w ujęciu strukturalnym, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Wydra W. 2015: Wstęp, [w:] Modlitewnik Olbrachta Gasztołda, kanclerza wielkiego litewskiego, 1528 r. Facsimile, red. K. Krzak-Weiss, R. Wójcik, W. Wydra, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, s. 5–41.
Zobacz w Google Scholar
Zagórski Z. 1964: Gwary Krajny, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Zagórski Z. 1967: Gwary północnej Wielkopolski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Zduńska H. 1965: Studia nad fonetyką gwar mazowieckich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar