Formy dopełniacza i celownika liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego w Sprawie chędogiej o męce Pana Chrystusowej i Ewangelii Nikodema (kodeks Wawrzyńca z Łaska, 1544). Przyczynek do chronologizacji
Słowa kluczowe
polska fleksja historyczna
apokryf
rękopis
źródłoznawstwo
Jak cytować
Abstrakt
Celem przeprowadzonej analizy jest próba ustalenia czasu powstania Sprawy chędogiej o męce Pana Chrystusowej i Ewangelii Nikodema (apokryfów zamieszczonych w kodeksie Wawrzyńca z Łaska z 1544 roku) na podstawie repartycji leksemowej form dopełniacza i celownika liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego. Analiza potwierdza dotychczasowe ustalenia w tym zakresie – zjawiska fleksyjne poświadczone w obu tekstach prezentują odmienne stany językowe, a ich specyfika świadczy o starszeństwie języka Sprawy chędogiej, który odznacza się cechami właściwymi językowi XV wieku.
Bibliografia
Bargieł M. 1959: O lokalizacji i różnicach językowych Sprawy chędogiej i Ewangelii Nikodema, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” VII, s. 9–32.
Zobacz w Google Scholar
Bargieł M. 1969: Cechy dialektyczne polskich zabytków rękopiśmiennych pierwszej połowy XVI wieku, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Brückner A. 1933: Nowe teksty staropolskie, „Pamiętnik Literacki” XXX, nr 1/4, s. 390–397.
Zobacz w Google Scholar
Kamińska M. 1981: Psałterz floriański. Monografia językowa. Część I. Ortografia, fonetyka, fleksja imion, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1981.
Zobacz w Google Scholar
Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S. 1981: Gramatyka historyczna języka polskiego, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Klimek Z. 1978: Język polski w rozmówkach polsko-niemieckich „Książeczek polskich” z r. 1539, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1978.
Zobacz w Google Scholar
Kobylińska J. 1968: Rozwój form dopełniacza liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego w języku polskim, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Książek-Bryłowa W. 1992: Warianty fleksyjne w historii języka polskiego, [w:] T. Skubalanka, W. Książek-Bryłowa, Wariantywność polskiej fleksji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 117–190.
Zobacz w Google Scholar
Książek-Bryłowa W. 1994: Wariantywność fleksji w historii i gwarach języka polskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Lisowski T. 1999: Polszczyzna początku XVI wieku. Problemy wariantywności i normalizacji fonetyki i fleksji, Wydawnictwo WiS, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Malec M. 1996: Fleksja imion zapożyczonych. Zjawiska wybrane, [w:] M. Kucała, W.R. Rzepka, Studia historycznojęzykowe, t. 2: Fleksja historyczna, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków, s. 79–91.
Zobacz w Google Scholar
Migdał J. 1999: O języku Andrzeja Glabera z Kobylina. Studium normalizacji polszczyzny wczesnorenesansowej, Wydawnictwo WiS, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Osiewicz M. 2006: Wariantywność form fleksyjnych rzeczowników w listach polskich z lat 1525–1550 (rzeczowniki rodzaju męskiego), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” XIII (XXXIII), s. 101–128.
Zobacz w Google Scholar
Osiewicz M. 2020: Zróżnicowanie ekstensji tekstowej wariantów graficznych w Sprawie chędogiej o męce Pańskiej (kodeks Wawrzyńca z Łaska, 1544), „Język Polski” C, z. 2, s. 89–101.
Zobacz w Google Scholar
Rzepka W.R. 1986: Z dziejów form fleksyjnych rzeczowników w polszczyźnie XVI–XVII wieku. Celownik liczby pojedynczej rodzaju męskiego, „Slavia Occidentalis”, t. 43, s. 135–158.
Zobacz w Google Scholar
Rzepka W.R., Wydra W. (wyd.) 1996: Cały świat nie pomieściłby ksiąg. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Smosarski J. 1981: Męka Pańska w polskiej literaturze średniowiecznej, [w:] H. Wojtysek, J. Kopeć (red.), Męka Chrystusa wczoraj i dziś, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin, s. 95–101.
Zobacz w Google Scholar
Vrtel-Wierczyński S. (wyd.) 1933: Sprawa chędoga o męce Pana Chrystusowej i Ewangelia Nikodema, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Wydra W. 2019: Wstęp, [w:] J. Łukaszewski, M. Osiewicz, R. Wójcik, W. Wydra (red.), Series Apocryphorum Polonorum selectorum, t. 1: Kodeks Wawrzyńca z Łaska 1544. Faksymile, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań, s. VII–XII.
Zobacz w Google Scholar
Wydra W., Rzepka W.R. 1984: Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
Zobacz w Google Scholar