Modele zdaniowe w tekście naukowym. Model relacyjny (na materiale tekstów naukowych z obszaru humanistyki)
PDF

Słowa kluczowe

tekst naukowy
model strukturalno-semantyczny
semantyka relacji
izomorfia
derywacja semantyczna

Jak cytować

Kananowicz, T. (2022). Modele zdaniowe w tekście naukowym. Model relacyjny (na materiale tekstów naukowych z obszaru humanistyki). Język Polski, (1), 41–56. https://doi.org/10.31286/JP.01003

Abstrakt

W artykule przedstawiono relacyjny model zdaniowy w systemie innych modeli, zakreślono pole modelu w oparciu o różnorodną semantykę tworzących go czasowników relacyjnych, semantyczne role i taksonomiczne klasy argumentów. Opisano procesy derywacji semantycznej, w których wyniku pole modelu relacyjnego poszerza się kosztem predykatów pierwotnie czynnościowych. Nowa semantyka wielokrotnie skutkuje kształtowaniem się nowych paradygmatów gramatycznych. Istnienie czasowników z tzw. wahającą się semantyką daje możliwość nadawcy tekstu naukowego ujmować czynności intelektualne zarówno agentywnie, jak i impersonalnie.

https://doi.org/10.31286/JP.01003
PDF

Bibliografia

Arutûnova N.D. 1976/2009: Predloženie i ego smysl. Logiko-semantičeskie problemy, URSS, Moskva.
Zobacz w Google Scholar

Arutûnova N.D., Širâev E.N. 1983: Russkoe predloženie. Bytijnyj tip, Russkij âzyk, Moskva.
Zobacz w Google Scholar

Bondarko A.V. 1972: K teorii polâ v grammatike: zalog i zalogovost’, „Voprosy âzykoznaniâ”, nr 3, s. 20–35.
Zobacz w Google Scholar

Bondarko A.V. 1984: Funkcionalʹnaâ grammatika, Nauka, Leningrad.
Zobacz w Google Scholar

Gajsina R.M. 1981: Leksiko-semantičeskoe pole glagolov otnošeniâ v sovremennom russkom âzyke, Izdatelʹstvo Saratovskogo universiteta, Saratov.
Zobacz w Google Scholar

Gak V.G. 1998: Predikativnye otnošeniâ v svete âzykovoj asimmetrii, [w:] V.G. Gak, Âzykovye preobrazovaniâ, Âzyki russkoj kulʹtury, Moskva, s. 125–136.
Zobacz w Google Scholar

Górski R.L. 2008: Diateza nacechowana w polszczyźnie. Studium korpusowe, Lexis, Kraków.
Zobacz w Google Scholar

Kananowicz T. 2019: Modelʹ predloženiâ v sintaksičeskih teoriâh, [w:] T. Kananowicz, A. Klimkiewicz (red.), Porządek słów. Gramatyka. Tekst. Styl. Dyskurs. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Zoi Nowożenowej z okazji 45-lecia pracy naukowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 68–77.
Zobacz w Google Scholar

Lariohina N.M. 2018: Obučenie grammatike naučnoj reči i vidy upražnenij, Russkij âzyk, Moskva.
Zobacz w Google Scholar

Lutin S.A. 2005–2006: Tvoritelʹnyj mesta i vremeni v funkcionalʹno-semantičeskom aspekte, „Vestnik RUDN, seriâ Russkij i inostrannye âzyki i metodika ih prepodavaniâ”, nr 1, s. 26–36.
Zobacz w Google Scholar

Novoženova Z. 2001: Russkoe glagolʹnoe predloženie. Struktura i semantika, Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku, Słupsk.
Zobacz w Google Scholar

Onipenko N.K. 2001: Teoriâ kommunikativnoj grammatiki i problema sistemnogo opisaniâ russkogo sintaksisa, „Russkij âzyk v naučnom osveŝenii”, nr 2, s. 107–121.
Zobacz w Google Scholar

Padučeva E.V. 2004: Dinamičeskie modeli v semantike leksyki, Âzyki slavânskoj kulʹtury, Moskva.
Zobacz w Google Scholar

Šatunovskij I.B. 1996: Semantika predloženiâ i nereferentnye slova. Značenie. Kommunikativnaâ perspektiva. Pragmatika, Âzyki russkoj kulʹtury, Moskva.
Zobacz w Google Scholar

Šmelëva T.V. 1988: Semantičeskij sintaksis. Tekst lekcij, Krasnoârskij gosudarstvennyj universitet, Krasnoyarsk.
Zobacz w Google Scholar

Zolotova G.A. 1973: Očerk funkcionalʹnogo sintaksisa russkogo âzyka, Nauka, Moskva.
Zobacz w Google Scholar

Zolotova G.A. 1982: Kommunikativnye aspekty russkogo sintaksisa, Nauka, Moskva.
Zobacz w Google Scholar

Żmigrodzki P. 1995: Zdania metaforyczne w języku polskim. Opis semantyczno-składniowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Zobacz w Google Scholar

Skip to content