Nie ma co bajerować, czyli o problemach w badaniach etymologicznych słownictwa potocznego na przykładzie wyrazów bajer i bajerować
Słowa kluczowe
zapożyczenia
potoczna odmiana polszczyzny
bajer
bajerować
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie problemów w badaniach etymologicznych dotyczących słownictwa potocznego na przykładzie wyrazów bajer i bajerować. Autorka odnosi się do różnych prób ustalenia pochodzenia tych wyrazów, związanych z niem. dial. beiern ‘bić w dzwony, poruszając tylko ich serca, pol. bajka i węg. bájol ‘oczarować, zachwycić. Autorka prezentuje także własne objaśnienie, zestawiając pol. bajer i bajerować z niem. beirren ‘zmylić kogoś’, jednak zaznacza, że żadna z przedstawionych etymologii nie jest w pełni zadowalająca.
Bibliografia
Adelung GKW I: J.C. Adelung, Grammatisch-kritisches Wörterbuch der hochdeutschen Mundart, mit beständiger Vergleichung der übrigen Mundarten, besonders aber der Oberdeutschen, zweite vermehrte und verbesserte Ausgabe, t. 1, J.G.I. Breitkopf und Comp., Leipzig 1793.
Zobacz w Google Scholar
Ciorănescu DER: A. Ciorănescu, Dicționarul etimologic al limbii române, Saeculum I.O., Bucureşti 2007.
Zobacz w Google Scholar
Czeszewski SPP: M. Czeszewski, Słownik polszczyzny potocznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar
Fałowski A. 2022: Słownik etymologiczny polszczyzny potocznej PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Grimm DW I: J. Grimm, W. Grimm, Deutsches Wörterbuch, t. 1, Verlag von S. Hirzel, Leipzig 1854.
Zobacz w Google Scholar
Horbač O. 2006: Arho v Ukrajini, Instytut ukrajinoznavstva im. I. Krypjakevyča, L’viv.
Zobacz w Google Scholar
Kalina P. 1952: Słownik podręczny niemiecko-polski i polsko-niemiecki. Część pierwsza niemiecko-polska, wyd. 4, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kurzowa Z. 1985: Polszczyzna Lwowa i Kresów południowo-wschodnich do roku 1939, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Lubaś SPLP I: Słownik polskich leksemów potocznych, red. W. Lubaś, t. 1, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001.
Zobacz w Google Scholar
Łaziński M. (red.) 2008: Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Malec M. 2001: Ethnicum Bawar (Baier) w nazwiskach Polaków, [w:] J. Maćkiewicz, E. Rogowska (red.), W świecie słów i znaczeń. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Krei, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 187–191.
Zobacz w Google Scholar
Pfeifer W. i in. 1993: Etymologisches Wörterbuch des Deutschen, digitalisierte und von Wolfgang Pfeifer überarbeitete Version im Digitalen Wörterbuch der deutschen Sprache (online: https://www.dwds.de/wb/etymwb/, dostęp: 30 lipca 2023).
Zobacz w Google Scholar
SGP PAN I: Słownik gwar polskich, red. M. Karaś, t. 1, z. 2, Zakład Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1981.
Zobacz w Google Scholar
SGPKarł: J. Karłowicz, Słownik gwar polskich, t. 1–6, nakładem Akademii Umiejętności, Kraków 1900–1911.
Zobacz w Google Scholar
SJPDor: Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1–11, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958–1969.
Zobacz w Google Scholar
STGP: K. Stępniak, Słownik tajemnych gwar przestępczych, Puls Publications LTD, Londyn 1993.
Zobacz w Google Scholar
SW: Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. 1–8, nakładem prenumeratorów i Kasy im. Mianowskiego, Warszawa 1900–1927 (Słownik warszawski).
Zobacz w Google Scholar
SWJP: Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Wilga, Warszawa 1996.
Zobacz w Google Scholar
TLH: B. Árpád, A. Róna-Tas, L. Károly, West Old Turkic. Turkic loanwords in Hungarian, t. 1–2, Otto Harrassowitz, Wiesbaden 2011.
Zobacz w Google Scholar
UMES: Új magyar etimológiai szótár (online: https://uesz.nytud.hu/index.html, dostęp: 30 lipca 2023).
Zobacz w Google Scholar
Wawrzyńczyk J. 2013–2015: 250 tysięcy ciekawych słów. Leksykon przypomnień, t. 1–6, BEL Studio, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
WDL: Wörterbuch der deutschen Lehnwörter in der polnischen Schrift- und Standardsprache, begonnen, konzipiert und grundlegend redigiert von A. de Vincenz, zu Ende geführt von G. Hentschel (online: http://diglib.bis.uni-oldenburg.de/bis-verlag/wdlp/ab_B.html, dostęp: 22 sierpnia 2022).
Zobacz w Google Scholar
WSJP PAN: Wielki słownik języka polskiego PAN, red. P. Żmigrodzki (online: wsjp.pl, dostęp: 20 lipca 2023).
Zobacz w Google Scholar