Reinterpretacja systemu fonologicznego współczesnego języka polskiego
Słowa kluczowe
system językowy
współczesna wymowa
Jak cytować
Abstrakt
W artykule została przedstawiona nowa propozycja systemu fonologicznego współczesnego języka polskiego. Nie jest to w pełni autorska propozycja, gdyż w wielu rozstrzygnięciach nawiązuje do prac Romana Laskowskiego (zob. Laskowski 1978/1999) i Marka Wiśniewskiego (zob. Wiśniewski 1997). Główną jej przesłanką było to, aby wyodrębnione jednostki fonologiczne były silnie obciążone funkcjonalnie i – w większym stopniu niż było to w dotychczasowych opisach – odzwierciedlały współczesną wymowę oraz zmiany w niej zachodzące. W inwentarzu fonemów nie odnotowano /k΄/, /g΄/, /i̯͂/ i /ł/. Problemy z tworzeniem opozycji wskazują, że w przyszłości należy uważnie śledzić procesy związane z realizacją w wymowie takich grup jak kie, gie, ńs, ńc, nk. Jednocześnie dowodzą, jak potrzebne są aktualne opracowania z zakresu ortofonii.
Bibliografia
Awramiuk E. 2021: Zapisać mowę. Wybrane zagadnienia graficznej reprezentacji tekstów polskich, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Zobacz w Google Scholar
Dróżdż-Łuszczyk K. 2023: Problemy z interpretacją fonologiczną wybranych głosek zwarto-wybuchowych, „LingVaria”, nr 2(36), s. 75–84.
Zobacz w Google Scholar
Dunaj B. 1991: Dwa dyskusyjne problemy polskiej fonologii, „Prace Językoznawcze”, t. 19: Studia polonistyczne, Uniwersytet Śląski, Katowice, s. 40–46.
Zobacz w Google Scholar
Dunaj B. 2006: Zasady poprawnej wymowy polskiej, „Język Polski” LXXXVI, z. 3, s. 161–172.
Zobacz w Google Scholar
Klebanowska B. 2007: Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim z ćwiczeniami, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Laskowski R. 1978/1999: System fonologiczny języka polskiego, [w:] S. Urbańczyk (red.), Encyklopedia języka polskiego, wyd. 3, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 386–389.
Zobacz w Google Scholar
Osiewicz M. 2011: Zakłócony porządek. O problemie „całościowej” interpretacji systemu językowego na przykładzie systemu fonologicznego współczesnego języka polskiego, „Kwartalnik Językoznawczy”, nr 2(6), s. 12–31.
Zobacz w Google Scholar
Osowicka-Kondratowicz M. 2012: Z zagadnień kategorialności fonologicznej w języku polskim, „Prace Językoznawcze”, z. 14, s. 211–224.
Zobacz w Google Scholar
Ostaszewska D., Tambor J. 2000: Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Rocławski B. 1976/1986: Zarys fonologii, fonetyki, fonotaktyki i fonostatystyki współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Sawicka I. 1995: Fonologia, [w:] H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków, s. 105–195.
Zobacz w Google Scholar
Serowik A. 2004: Sposób realizacji sekwencji kie, gie w języku polskim, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Studia Slavica” IX, nr 364, s. 63–81.
Zobacz w Google Scholar
Siudzińska N. 2023: Problemy z interpretacją fonologiczną samogłosek nosowych w języku polskim, „LingVaria”, nr 2(36), s. 63–74.
Zobacz w Google Scholar
Stieber Z. 1966: Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Szpyra-Kozłowska J. 2002a: Inwentarze fonemów języka polskiego i ich konsekwencje, „Logopedia”, nr 31, s. 7–26.
Zobacz w Google Scholar
Szpyra-Kozłowska J. 2002b: Wprowadzenie do współczesnej fonologii, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Wierzchowska B. 1980: Fonetyka i fonologia języka polskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Wiśniewski M. 1997: Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego. Skrypt dla studentów filologii polskiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń.
Zobacz w Google Scholar
Wolańska E. 2019: System grafematyczny współczesnej polszczyzny na tle innych systemów pisma, Elipsa, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar