Słowa kluczowe
reformy ortograficzne
Rada Języka Polskiego
uzus
Jak cytować
Abstrakt
Skutkiem uwarunkowań historycznych nie istnieje w istocie obowiązująca kodyfikacja pisowni polskiej. Reguły ogólne, konieczne w nauczaniu na szczeblu podstawowym, zostały sformułowane z dużym trudem po długich i namiętnych dyskusjach. Szczegółowe zasady ortograficzne podawane w słownikach ortograficznych i kompendiach znacznie wykraczają poza obowiązujące przepisy (które też zawierają potknięcia i niekonsekwencje). Są punkty w ortografii, w których uzus piszących rozchodzi się wyraźnie z literą przepisów. Sytuację pogarszają „uchwały ortograficzne” Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN, mające na celu dokładne skodyfikowanie kwestii drobnych i mało istotnych. Przed kilku laty zgłosiłem projekt, żeby opracować zbiór przepisów, mający charakter minimalny – przede wszystkim dla potrzeb szkoły polskiej. Propozycja ta nie znalazła poparcia u instytucji formalnie odpowiedzialnych za ortografię oraz w środowisku językoznawczym. W tej sytuacji trzeba się pogodzić ze spontanicznym rozwojem pisowni.
Bibliografia
Bańko M. 2003: Słowniki ortograficzne w Polsce — fenomen socjologiczny, Prace Filologiczne XLVIII, s. 7–32.
Zobacz w Google Scholar
Jodłowski S., Taszycki W. 1936: Zasady pisowni polskiej i interpunkcji ze słownikiem ortograficznym, Lwów; wyd. XXIII — Ossolineum, Wrocław 1997.
Zobacz w Google Scholar
Klemensiewicz Z. 1964: O pisowni polskiej polemicznie, Język Polski XLIV, z. 2, s. 1–7; przedruk w: id., Ze studiów nad językiem i stylem, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969, s. 36–42.
Zobacz w Google Scholar
Kucała M. 2000: Dopisek do artykułu Pawła Ferenca „Zakazane -ji”. Z zagadnień fleksji onomastycznej, Język Polski LXXX, z. 2, s. 150.
Zobacz w Google Scholar
Larousse 2006: Encyklopedia powszechna, Larousse, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Łoś J. 1918: Pisownia polska ustalona — uchwały ostateczne, przepisy, słowniczek, Nakładem Akademii Umiejętności, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Nitsch K. 1936: Najtrudniejsza sprawa ortograficzna (typ Maria), Język Polski XXI, z. 1, s. 19–24.
Zobacz w Google Scholar
Nitsch K. 1954: Reforma ortografii (przedstawiona na typie: Maria), [w:] Wybór pism polonistycznych, t. I, Ossolineum, Wrocław, s. 136–46.
Zobacz w Google Scholar
NSO 2001: Nowy słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji z CD-ROM, pod red. E. Polańskiego, wersja elektroniczna na CD-ROM pt. Słowniki PWN: ortograficzny i poprawnej polszczyzny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
OSU 1994: Z. Saloni, K. Szafran, T. Wróblewska, Ortograficzny słownik ucznia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Piper D. 2003: Współczesna norma ortograficzna w szkole — na przykładzie gimnazjum, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
Zobacz w Google Scholar
Pisownia polska; przepisy — słowniczek 1932: wyd. IX, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Pisownia polska; przepisy — słowniczek 1933: wyd. X, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Pisownia polska; przepisy — słowniczek 1936: wyd. XI, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Pisownia polska; przepisy — słowniczek 1957: wyd. XII, Polska Akademia Nauk, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Pisownia polska; przepisy — słowniczek 1963: wyd. XIII, Polska Akademia Nauk, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Saloni Z. 1960a: [Rec.] S. Jodłowski, W. Taszycki, Zasady pisowni polskiej i interpunkcji ze słownikiem ortograficznym (Wrocław 1960), Poradnik Językowy, z. 6, s. 270–7.
Zobacz w Google Scholar
Saloni Z. 1960b: Czy potrzebne są zmiany w ortografii? (Na marginesie XII wydania „Pisowni polskiej”), Polonistyka, z. 2, s. 30–33.
Zobacz w Google Scholar
Saloni Z. 2001: O pisowni nie — i może o innych sprawach, Poradnik Językowy, z. 7, s. 12–7.
Zobacz w Google Scholar
Saloni Z. 2005: O kodyfikacji polskiej ortografii — historia i współczesność, Nauka — Kwar talnik PAN, nr 4, s. 71–96 (online: http://smok.ils.uw.edu.pl/moodle90/course/view.php?id=6).
Zobacz w Google Scholar
SGJP 2007: Z. Saloni, W. Gruszczyński, M. Woliński, R. Wołosz, Słownik gramatyczny języka polskiego, Wiedza Powszechna, Warszawa (słownik elektroniczny).
Zobacz w Google Scholar
SOJP 1975: Słownik ortograficzny języka polskiego wraz z zasadami pisowni i interpunkcji, pod red. M. Szymczaka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa; wyd. XV –– 1992.
Zobacz w Google Scholar
Tokarski J. 1963: O pisowni polskiej, Poradnik Językowy, z. 10, s. 401–22.
Zobacz w Google Scholar
Tokarski J. 1979, Traktat o ortografii polskiej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
WSO 2010: Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji z CD-ROM, wyd. nowe, pod red. E. Polańskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar