Słowa kluczowe
polszczyzna druków
polszczyzna XVI wieku
fleksja
zecer
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest potwierdzenie hipotezy o większym niż dotychczas zakładano wpływie pracy zecera na kształt graficzno-językowy druków z I połowy XVI wieku. Weryfikacja oparta jest na studium porównawczym zapisu dwóch odpowiadających sobie form dopełniacza liczby pojedynczej leksemu deszcz, poświadczonych w bliźniaczych polskich edycjach Ksiąg o gospodarstwie domowym Piotra Krescentyna z XVI wieku. W pierwodruku analizowana postać fleksyjna jest efektem błędu zecera, powstałym na skutek «osypania się składu» – w miejsce pierwotnego -u wstawiono -a. W przedruku z 1571 roku zdefektowany w wersji z 1549 roku fragment tekstu poprawiono, pozostawiając jednak postać deszcza.
Bibliografia
Birkenmajer A. 1971: Encyklopedia wiedzy o książce, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Borecki M. 1974: Kształtowanie się normy językowej w drukach polskich XVI wieku (na przykładzie oboczności typu pirwszy // pierwszy), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Druździel M., Fijałkowski T. 1988: Zecerstwo, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Karplukówna M. 1971: Regionalizmy w języku Andrzeja Cervusa z Tucholi, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Kawecka-Gryczowa A. (red.) 1983: Drukarze dawnej Polski. Od XV do XVIII wieku, t. 1: Małopolska, cz. 1: Wiek XV–XVI, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Lisowski T. 2009, Economic Calculation and Polish Alphabetic Writing, [w:] Spotkania polonistyk trzech krajów — Chiny, Korea, Japonia. Międzynarodowa Konferencja Akademicka w Tokio, red. T. Sekiguchi, Katedra Kultury Polskiej TUFS, Tokio, s. 195–204.
Zobacz w Google Scholar
Osiewicz M. 2012: Wpływ zecera na ukształtowanie graficzno-językowe tekstu drukowanego. Uwagi wstępne do analizy Ksiąg o gospodarstwie z 1549 roku, LingVaria 2 (14), s. 65–76.
Zobacz w Google Scholar
Pankowicz A. 1979: Najstarszy polski druk z zakresu gospodarstwa wiejskiego (Piotr Krescentyn, Księgi o gospodarstwie... Kraków 1549 r.), Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie. Historia Rolnictwa 150, z. 4, s. 47–63.
Zobacz w Google Scholar
Piekarski K. 1930: Miscellanea bibliograficzne, Przegląd Biblioteczny (Kraków) IV, z. 4, s. 415–443.
Zobacz w Google Scholar
Rostafiński J. 1888: Nasza literatura botaniczna XVI wieku oraz jej autorowie lub tłomacze, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Rzepka W.R., Wydra W. 1975: Niesamoistne drukowane teksty polskie sprzed roku 1521 i ich znaczenie dla historii drukarstwa i języka polskiego, [w:] Dawna książka i kultura. Materiały międzynarodowej sesji naukowej z okazji pięćsetlecia sztuki drukarskiej w Polsce, red. S. Grzeszczuk, A. Kawecka-Gryczowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 263–288.
Zobacz w Google Scholar
Rzepka W.R., Wydra W. 1984: Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Sławski F. 1972: Z lat czterdziestych XVI wieku, Język Polski LII, s. 241–252.
Zobacz w Google Scholar
Sowiński J. 1988: Polskie drukarstwo, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
SPXVI: Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, t. 1–22, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–1994; t. 23–35, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 1995–2011.
Zobacz w Google Scholar
Ząbkowski F. 1832: Teorya sztuki drukarskiej zastosowana do praktyki, nakładem autora, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar