Słowa kluczowe
aspekty znaczeniowe
pole znaczeniowe
jądro
peryferie
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony analizie semantycznej związków frazeologicznych wyrażających okres starości w życiu człowieka. Lokowanie badanych frazeologizmów w obrębie odpowiedniego pola znaczeniowego przeprowadza się z uwzględnieniem trzech aspektów znaczenia jednostki frazeologicznej: sygnifikacyjnego, desygnacyjnego, konotacyjnego. Ze względu na przyjęte przez nas kryteria w polu „starość człowieka” wyodrębniono dwusegmentowe jądro (strefę centralną i strefę jądrową, ale bardziej odległą od centrum: 41% zbadanych związków frazeologicznych) oraz siedmiosegmentowe peryferie (59% zbadanych związków frazeologicznych). Szczególną uwagę zwraca się na znaczeniowe cechy desygnacyjne (pozytywne bądź negatywne) frazeologizmów temporalnych. Na podstawie badań korpusowych wykazano, że jądrowym związkom frazeologicznym oznaczającym starość człowieka w ogromnej większości przysługują pozytywne cechy desygnacyjne.
Bibliografia
Anhełowa A. 2010: Refleksija starosti w ukrajins’kych prykazkach ta prysliwjach, Naukowyj wisnyk Kyjiws’koho nacionalnoho uniwersytetu teatru, kino i telebaczennia imeni I.K. Karpenka-Karoho, t. 6, s. 186–198.
Zobacz w Google Scholar
Bańko M. 2008: O tzw. prozodii semantycznej i jej opisie w słownikach, [w:] Nowe studia leksykograficzne 2, red. P. Żmigrodzki, R. Przybylska, Lexis, Kraków, s. 151–161.
Zobacz w Google Scholar
Bartmiński J. 1988: Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji, [w:] Konotacja, red. J. Bartmiński, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 169–183.
Zobacz w Google Scholar
Biłonożenko W., Hnatiuk I. 1989: Funkcionuwannia ta leksykohraficzna rozrobka ukrajins’kych frazeołohizmiw, Naukowa dumka, Kyjiw 1989.
Zobacz w Google Scholar
Blinowa I. 2009: Koncept „starost’” w russkoj i niemieckoj lingwokulturach: Awtoreferat dysertaciji kandydata fiłołogicznych nauk: 10.02.02 / Wołgogradskij gosudarstwiennyj socialno-pedagogiczeskij uniwersytet, Wołgograd.
Zobacz w Google Scholar
Boryś W. 2005: Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Buttler D. 1971: Koncepcja pola znaczeniowego, [w:] Wybór literatury do słownictwa, frazeologii i stylistyki, cz. 1, red. M. Schabowska, E. Stachurski, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Kraków, s. 294–312.
Zobacz w Google Scholar
Kalko W. 2012: Koncepty MOŁODIST’ i STARIST’ w ukrajins’kij mowi (na materiali paremij), [w:] Linhwistyczni studiji: zbirnyk naukowych prac’, t. 24, s. 110–114.
Zobacz w Google Scholar
Kania S. 1984: Pojęcie pola znaczeniowego, [w:] Zarys leksykologii i leksykografii polskiej, red. S. Kania, J. Tokarski, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, s. 166–168.
Zobacz w Google Scholar
Karolak S. 1993: Pole semantyczne, [w:] Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 406–407.
Zobacz w Google Scholar
Koczerhan M.L. 2004: Leksyko-semantyczna systema, [w:] Ukrajins’ka mowa: Encykłopedija, red. W.M. Rusaniws’kyj i in., Wydawnyctwo «Ukrajins’ka encykłopedija» imeni M.P. Bażana, Kyjiw, s. 305–306.
Zobacz w Google Scholar
Krawczuk A. 2011: Leksykołohija i kultura pols’koji mowy. U dwoch tomach, t. 1: Leksykołohija, frazeołohija, leksykohrafija, INKOS, Kyjiw.
Zobacz w Google Scholar
Miodunka W. 1989: Podstawy leksykologii i leksykografii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Orłowa J. 2009: Motywujuczi oznaky konceptu „wik ludyny” (na materiali ukrajins’koji, rosijs’koji ta anglijs’koji mow), Aktualni problemy inozemnoji fiłołohiji: Linhwistyka ta literaturoznawstwo, t. 3, s. 110–116.
Zobacz w Google Scholar
Pisarkowa K. 1972: Szkic pola semantycznego zapachów w polszczyźnie, Język Polski LV, s. 330–339.
Zobacz w Google Scholar
Poliszczak Ł. 2010: Koncept „Czas” u czes’kij frazemici, Problemy słowjanoznawstwa 59, s. 259–264.
Zobacz w Google Scholar
Połowynko O.O. 2006: Linhwistyczni ta ekstralinhwistyczni faktory napownennia semantycznych poliw u suczasnij rosijs’kij literaturnij mowi (semantyczne pole wik): Awtoreferat dysertaciji kandydata fiłołohicznych nauk: 10.02.02 / Dnipropetrows’kyj nacionalnyj uniwersytet, Dnipropetrows’k.
Zobacz w Google Scholar
Teplakow I. 2005: Frazeołohiczna semantyka (na materiali dejakych słowjans’kych mow), Problemy słowjanoznawstwa 55, s. 156–163.
Zobacz w Google Scholar
Tokarski R. 1984: Struktura pola znaczeniowego. Studium językoznawcze, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Wolny M. 2003: Językowy obraz starości ludzi i zwierząt w polszczyźnie, [w:] Język a Kultura, t. 15: Opozycja homo — animal w języku i kulturze, red. A. Dąbrowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 189–199.
Zobacz w Google Scholar