Słowa kluczowe
słownictwo z zakresu przyrody, prawa, religii
wyrazy synsemantyczne
rękopisy średniowieczne
glosy
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł jest informacją o wykonywanym w latach 2009-2012 w Instytucie Języka Polskiego PAN pod kierownictwem Ewy Deptuchowej projekcie grantowym pt. Skarbnica leksyki staropolskiej. Uczestnicy projektu, L. Szelachowska–Winiarzowa, Z. Wanicowa, F. Wysocka, W. Twardzik i M. Frodyma zajmowali się opracowaniem wybranych kategorii semantycznych (słownictwo przyrodnicze, prawne, religijne) i funkcji składniowych wyrazów synsemantycznych oraz odczytaniem kontekstów z rękopisów łacińskich zawierających polskie glosy. Po przedstawieniu przez E. Deptuchową informacji na temat założeń i celu projektu oraz zasad jego realizacji i wyników poszczególni uczestnicy omawiają najważniejsze problemy wykonywanego zadania. M. Frodyma przedstawia wyrazy z zakresu religii i teologii, które zostały zanotowane po raz pierwszy lub są znane ze Słownika staropolskiego, ich nowe warianty fonetyczne czy nowe formy fleksyjne, znaczenia, frazeologizmy i poświadczenia starsze od zarejestrowanych w Słowniku. L. Szelachowska–Winiarzowa, zajmująca się nazwami przyrodniczymi, opisuje drogę dochodzenia do ustalenia właściwej postaci hasła i znaczenia kilku spośród wielu wyrazów. Z. Wanicowa przybliża metodę opracowywania materiału z zakresu słownictwa prawnego, podkreślając dużą liczbę hapaksów i zapożyczeń, zwłaszcza z języka niemieckiego. F. Wysocka pisze o trudnościach w pracy paleografa i znaczeniu właściwego odczytania polskich glos w łacińskich rękopisach. Niektóre z przedstawianych przez wykonawców przykłady zostały zilustrowane fotografiami rękopisów.
Bibliografia
Basaj M., Siatkowski J. 2006: Bohemizmy w języku polskim. Słownik, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Belcarzowa E. 1997: Glosy polskie w łacińskich kazaniach średniowiecznych, cz. 3, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków, s. 83.
Zobacz w Google Scholar
Deptuchowa E. 2013: O suplemencie do Słownika staropolskiego, [w:] Cum reverentia, gratia, amicitia... Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogdanowi Walczakowi, red. J. Migdał, A. Piotrowska-Wojaczyk, cz. 1, Wydawnictwo Rys, Poznań, s. 407–415.
Zobacz w Google Scholar
Deptuchowa E., Wanicowa Z. 2010: Tajemnice staropolskich glos, LingVaria V, nr 2, s. 105–111.
Zobacz w Google Scholar
Katalog łacińskich rękopisów średniowiecznych Biblioteki Jagiellońskiej 1980–2008: t. 1–5, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków, t. 6–9, Biblioteka Jagiellońska, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Kleszczowa K. (red.) 1986: Słowotwórstwo języka doby staropolskiej. Przegląd formacji rzeczownikowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 59–66.
Zobacz w Google Scholar
Kleszczowa K. 2003: Staropolskie derywaty przymiotnikowe i ich perspektywiczna ewolucja, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Zobacz w Google Scholar
Rzepka W.R., Wydra W. 1999: Mazowiecka wersja spowiedzi powszechnej z końca XV wieku, Prace Filologiczne XLIV, s. 479–489.
Zobacz w Google Scholar
Sławski F. 1966: Z archaizmów morfologicznych dialektów polskich: wielkopolskie korząszek, śląskie do korząt, Rozprawy Komisji Językowej VI, s. 231–234.
Zobacz w Google Scholar
Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. 1–9, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków 1953–1987, t. 10–11, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1988–2002.
Zobacz w Google Scholar
Szelachowska-Winiarzowa L. 2010: Historia jednego hasła w Słowniku staropolskim (korzaciec), Język Polski XC, s. 91–98.
Zobacz w Google Scholar
Szelachowska-Winiarzowa L. 2012: Botaniczne hapaks legomenon królewskiego medyka Jana Stanki, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego LXVIII, s. 147–160.
Zobacz w Google Scholar
Wanicowa Z. 2009: Hipoteza z okruchów informacji, [w:] Ignota, dubia, reperta. Czytać i rozumieć staropolszczyznę, Lexis, Kraków, s. 10–17.
Zobacz w Google Scholar
Wanicowa Z. 2010: Na marginesie prac nad suplementem do Słownika staropolskiego, Język Polski XC, s. 16–22.
Zobacz w Google Scholar