Słowa kluczowe
manipulacja
kampania wyborcza
Jak cytować
Abstrakt
Autoreklama, pozwalająca partiom politycznym zaprezentować się jako ugrupowania ludzi odpowiedzialnych, doświadczonych i ambitnych, odgrywa w propagandzie przedwyborczej kluczową rolę. W kampanii wyborczej do parlamentu w 2007 roku, by zaskarbić sobie sympatię wyborców, politycy głównych ugrupowań – PO i PiS-u – wykorzystywali zarówno jawne, jak i ukryte sposoby autoprezentacji. W pierwszej grupie znalazły się m.in. formy czasownika w pierwszej osobie liczby mnogiej, w drugiej – zabiegi ingracjacyjne i środki językowe takie jak metafory i presupozycje. Podstawowym zadaniem artykułu jest wykazanie, że PO i PiS w przedwyborczej autoprezentacji wykorzystują te same mechanizmy (głównie manipulacyjne) werbalnego oddziaływania na wyborców, choć sposób wypowiedzi polityków należących do tych ugrupowań, ich poglądy czy partyjne programy znacznie się różnią.
Bibliografia
Barańczak S. 1975: Słowo—perswazja—kultura masowa, Twórczość, nr 7, s. 44–59.
Zobacz w Google Scholar
Bartmiński J. 2010: Język IV RP, czyli o karierze przecieku. Problem wiarygodności dyskursu publicznego, [w:] Język IV Rzeczypospolitej, red. M. Czerwiński i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 7–31.
Zobacz w Google Scholar
Bralczyk J. 2007: O języku propagandy i polityki, Trio, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Chałubiński M. 2009: Czy to koniec „IV RP”? Przyczynek do socjologicznej analizy wyników wyborów parlamentarnych w roku 2007 i ich konsekwencji, [w:] Wybory 2007 i media — krajobraz po „IV RP”. Wybrane problemy, red. D. Waniek, ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa, s. 55–70.
Zobacz w Google Scholar
Cialdini R.B. 2009: Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, przeł. B. Wojciszke, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Dobek-Ostrowska B. 2009: Porozumienie czy konflikt? Politycy, media i obywatele w komunikowaniu politycznym: propaganda i PR w polityce, kampanie wyborcze, marketing i reklama polityczna, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa–Bielsko-Biała.
Zobacz w Google Scholar
Drelich S. 2012: Dychotomia my–oni jako fundament etosu i aksjologii IV RP. Analiza wypowiedzi medialnych Jarosława Kaczyńskiego, [w:] Język IV Rzeczypospolitej, red. M. Czerwiński i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 241–256.
Zobacz w Google Scholar
Fras J. 1997: Język propagandy politycznej, [w:] B. Dobek-Ostrowska i in., Teoria i praktyka propagandy, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 84–110.
Zobacz w Google Scholar
Fras J. 2005: Komunikacja polityczna. Wybrane zagadnienia gatunków i języka wypowiedzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Galasiński D. 1992: Chwalenie się jako perswazyjny akt mowy, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Głowiński M. 2009: Nowomowa i ciągi dalsze. Szkice dawne i nowe, Universitas, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Goffman E. 2006: Rytuał interakcyjny, przeł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Grzegorczykowa R. 1985: Nowomowa a problem funkcji wypowiedzi, Poradnik Językowy, z. 6, s. 378–381.
Zobacz w Google Scholar
Grzegorczykowa R. 1991: Problem funkcji języka i tekstu w świetle teorii aktów mowy, [w:] Język a kultura IV, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wiedza o Kulturze, Wrocław, s. 11–28.
Zobacz w Google Scholar
Gulczyński M. 2009: Krajobraz polityczny po „IV RP”, [w:] Wybory 2007 i media — krajobraz po „IV RP”. Wybrane problemy, red. D. Waniek, ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa, s. 17–39.
Zobacz w Google Scholar
Kamińska-Szmaj I. 2007: Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykon inwektyw politycznych 1918–2000, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Kampka A. 2009: Perswazja w języku polityki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Karwat M. 1999: Sztuka manipulacji politycznej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Zobacz w Google Scholar
Kępa-Figura D. 2010: OBCY pilnie poszukiwani, czyli „obcy” w języku polityków PiS — magia czy rzeczywistość?, [w:] Język IV Rzeczypospolitej, red. M. Czerwiński i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 223–240.
Zobacz w Google Scholar
Kłosińska K. 2003: Elementy retoryki romantycznej i retoryki liberalnej w polskich tekstach politycznych po 1989 roku, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego LXI, s. 125–137.
Zobacz w Google Scholar
Kłosińska K. 2005: O retoryce partii politycznych, [w:] Demokracja w Polsce. Doświadczenie zmian, red. U. Jakubowska, K. Skarżyńska, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej Academica, Warszawa, s. 210–221.
Zobacz w Google Scholar
Kłosińska K. 2012: Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989 roku, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Korolko M. 1998: Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kwiatkowski S. 1974: Słowo i emocje w propagandzie, Książka i Wiedza, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kudra A. Jeziorska D. 2010: Językowe znaki świadomości kolektywnej i ich chiralna zasada konceptualizacyjna (o neonowomowie IV RP), [w:] Język IV Rzeczypospolitej, red. M. Czerwiński i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 181–189.
Zobacz w Google Scholar
Lewiński P.H. 1999: Retoryka reklamy, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Marzęcki R. 2010: Totalitarny i demokratyczny dyskurs polityczny. Próba uchwycenia ciągłości, [w:] Język IV Rzeczypospolitej, red. M. Czerwiński i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 135–149.
Zobacz w Google Scholar
Nowak P. 2002: Swoi i obcy w językowym obrazie świata. Język publicystyki polskiej z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Nowak P. 2010: Archetypy marketingowe a język polityki lat 2005–2007, [w:] Język IV Rzeczypospolitej, red. M. Czerwiński i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 211–222.
Zobacz w Google Scholar
Ożóg K. 2004: Język w służbie polityki. Językowy kształt kampanii wyborczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Zobacz w Google Scholar
Pisarek W. 2002: Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność, Universitas, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Pisarek W. 2003: Perswazja — jak ją widzą, jak ją piszą, [w:] Język perswazji publicznej, red. K. Mosiołek-Kłosińska, T. Zgółka, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 9–17.
Zobacz w Google Scholar
Pisarek W. 2004: Słowa między ludźmi, Trio, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Pisarek W. 2010: W sprawie języka IV RP, [w:] Język IV Rzeczypospolitej, red. M. Czerwiński i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 439–442.
Zobacz w Google Scholar
Puzynina J. 1992: Język wartości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Sambor J. 1985: Nowomowa — język naszych czasów, Poradnik Językowy, z. 6, s. 365–377.
Zobacz w Google Scholar
Schopenhauer A. 2007, Erystyka. Sztuka prowadzenia sporów, przeł. M.L. Kalinowski, Helion, Gliwice.
Zobacz w Google Scholar
Sieradzan J. 2007: Język propagandy PRL a język mediów III i IV RP. Niektóre aspekty psychologiczne i magiczno-religijne, [w:] Media w Polsce. Pierwsza władza IV RP?, red. M. Sokołowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa, s. 10–26.
Zobacz w Google Scholar
Znyk P. 2008: Od komunikacji do manipulacji, Európsky inštitút skúmania medzinárodných vzťahov, Kežmarok.
Zobacz w Google Scholar