Słowa kluczowe
frazeografia
przegląd badań
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł jest przeglądem badań frazeologicznych prowadzonych przez ostatnie 25 lat. Autorka stara się usystematyzować różnorodne prace: wskazać główne nurty analiz, metodologie i osiągnięcia. W poszczególnych częściach artykułu omawiane są badania dotyczące:
– frazeologizmów jako jednostek systemu językowego,
– zasobu frazeologizmów w języku polskim,
– związku frazeologii z kulturą i historią,
– funkcji frazeologizmów w tekstach literackich i publicystycznych,
– problemów frazeografii.
Bibliografia
Andrejewicz U. 2007: Funkcje składniowe wybranych frazeologizmów polskich z komponentem czasownikowym, Białostockie Archiwum Językowe VII, s. 29–46.
Zobacz w Google Scholar
Awdiejew A. 2004: Gramatyka interakcji werbalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Bańko M. 2001: Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Basaj M., Rytel D. (red.) 1982–1994: Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej, t. 1–6, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Bąba S. 1998: Materiały do bibliografii frazeologii polskiej. Prace opublikowane w latach 1945–1995, WiS, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Bąba S. 2003: Materiały do bibliografii frazeologii polskiej. Prace opublikowane w latach 1996–2000, Wydawnictwo «Poznańskie Studia Polonistyczne», Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Bąba S. 2008: Materiały do bibliografii frazeologii polskiej. Prace opublikowane w latach 2001–2005, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Bąba S. 2009: Frazeologia polska. Studia i szkice, Wydawnictwo «Poznańskie Studia Polonistyczne», Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Bąba S., Liberek J. 2001: Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Bąba S., Fliciński P., Liberek J., Skibski K. 2013: Szkice frazeologiczne, red. G. Dziamska-Lenart, Wydawnictwo Rys, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Bąba S., Skibski K., Szczyszek M. (red.) 2010: Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Bobrowski I. 2000: Miejsce frazeologii w pewnym formalnym modelu gramatycznym języka polskiego, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska XVIII, Lublin, s. 41–48.
Zobacz w Google Scholar
Bogusławski A. 1976: O zasadach rejestracji jednostek języka, Poradnik Językowy, z. 8, s. 356–364.
Zobacz w Google Scholar
Bogusławski A. 1989: Uwagi o pracy nad frazeologią, [w:] Studia z polskiej leksykografii współczesnej, t. 3, red. Z. Saloni, Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu Warszawskiego, Białystok, s. 13–30.
Zobacz w Google Scholar
Bogusławski A., Danielewiczowa M. 2005: Verba polona abscondita. Sonda słownikowa III, Elma Books, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Bralewski D. 2012: Od przekładu do słownika. Korpus równoległy w redakcji słowników tłumaczeniowych, Oficyna Wydawnicza Leksem, Łask.
Zobacz w Google Scholar
Bura R. 2003: Polska, czeska i górnołużycka frazeologia biblijnego pochodzenia a Nowy Testament Jakuba Wujka, Biblia kralicka oraz Nowy Testament Michała Frencla, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Chlebda W. 1991/2003: Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Opole; wyd. 2 uzupełnione: Oficyna Wydawnicza Leksem, Łask.
Zobacz w Google Scholar
Chlebda W. 2005: Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Zobacz w Google Scholar
Chlebda W. 2007: Mój prywatny katalog pilnych zadań frazeologicznych, [w:] Problemy Frazeologii Europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 8, Energeia, Lublin, s. 15–31.
Zobacz w Google Scholar
Czerepowicka M., Kosek I., Przybyszewski S. 2014: O projekcie elektronicznego słownika odmiany frazeologizmów czasownikowych, Polonica XXXIV, s. 115–123.
Zobacz w Google Scholar
Czerepowicka M., Savary A. 2012: Słownik elektroniczny jednostek frazeologicznych (SEJF), online: http://zil.ipipan.waw.pl/SEJF.
Zobacz w Google Scholar
Czeszewski M., Foremniak K. 2011: Ludzie i miejsca w języku. Słownik frazeologizmów eponimicznych, red. M. Bańko, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Danielewiczowa M. 2012: O pewnym ważnym typie informacji leksykograficznej nieobecnej w słownikach, [w:] Problemy Frazeologii Europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 9, Energeia, Lublin, s. 51–62.
Zobacz w Google Scholar
Dziamska-Lenart G. 2004: Innowacje frazeologiczne w powojennej felietonistyce polskiej, Wydawnictwo «Poznańskie Studia Polonistyczne», Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Dziamska-Lenart G. 2007: Rozwój frazeografii polskiej po 1989 roku, [w:] Z zagadnień leksykologii i leksykografii języków słowiańskich, red. J. Kamper-Warejko, I. Kaproń-Charzyńska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 395–400.
Zobacz w Google Scholar
Dziamska-Lenart G. 2010: 110 lat polskiej frazeografii, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. S. Bąba, K. Skibski, M. Szczyszek, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, s. 163–193.
Zobacz w Google Scholar
Dziamska-Lenart G., Liberek J. (red.) 2013: Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Między teorią a praktyką frazeograficzną, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Fliciński P. 2010: Sposoby pomnażania współczesnego zasobu frazeologicznego polszczyzny, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. S. Bąba, K. Skibski, M. Szczyszek, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, s. 21–32.
Zobacz w Google Scholar
Fliciński P. (red.) 2011: Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Wariantywność we frazeologii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Gębka-Wolak M., Moroz A. 2014: O nieswobodnej grupie syntaktycznej, Prace Językoznawcze XVI, s. 45–61.
Zobacz w Google Scholar
Grochowski M. 2001: Nieciągłe jednostki języka z segmentem nie. Wybrane aspekty składni zewnętrznej, wewnętrznej i leksykografii, [w:] Frazeografia słowiańska, red. M. Balowski, W. Chlebda, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 215–220.
Zobacz w Google Scholar
Grochowski M. 2002: Wielowyrazowe jednostki funkcyjne. Wprowadzenie do problematyki, [w:] Problemy Frazeologii Europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 5, Energeia, Lublin, s. 43–50.
Zobacz w Google Scholar
Grochowski M. 2007: Partykuły właściwe o postaci związków frazeologicznych. Wprowadzenie do opisu, [w:] Problemy Frazeologii Europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 8, Energeia, Lublin, s. 77–87.
Zobacz w Google Scholar
Grochowski M., Kisiel A., Żabowska M. 2014: Słownik gniazdowy partykuł polskich, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Ignatowicz-Skowrońska J. 2004: Współczesna frazeografia polska, [w:] Studia nad polszczyzną współczesną i historyczną. Prace dedykowane Profesorowi Stanisławowi Bąbie w 65-lecie urodzin, red. J. Liberek, Wydawnictwo «Poznańskie Studia Polonistyczne», Poznań, s. 109–120.
Zobacz w Google Scholar
Ignatowicz-Skowrońska J. 2008: Frazeologizmy jako tworzywo stylu współczesnej powieści polskiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Zobacz w Google Scholar
Jawór A. 2008: Homo scribens i homo legens w polskim słownictwie i frazeologii, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Zobacz w Google Scholar
Jawór A. 2011: Gasnące frazeologizmy, Poradnik Językowy, z. 8, s. 88–100.
Zobacz w Google Scholar
Jędrzejko E. 1996: Z problemów składni frazeologizmów (w ujęciu generatywnego słownika czasowników polskich), [w:] Problemy Frazeologii Europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 1, Energeia, Warszawa, s. 115–124.
Zobacz w Google Scholar
Jędrzejko E. 2002: Obrazki z dziejów Polski — czyli jeszcze o historyczno-kulturowym aspekcie frazeologii i paremiologii, [w:] Problemy Frazeologii Europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 5, Energeia, Lublin, s. 61–78.
Zobacz w Google Scholar
Kosek I. 2008: Fleksja i składnia nieciągłych imiennych jednostek leksykalnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
Zobacz w Google Scholar
Koziara S. 2001: Frazeologia biblijna w języku polskim, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Koziara S. 2010: Biblizmy frazeologiczne w zasobach współczesnej polszczyzny, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. S. Bąba, K. Skibski, M. Szczyszek, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, s. 99–119.
Zobacz w Google Scholar
Krajcarz M. 2012: O różnicach między niderlandzkimi a polskimi frazeologizmami pochodzenia biblijnego, [w:] Problemy Frazeologii Europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 9, Energeia, Lublin, s. 23–50.
Zobacz w Google Scholar
Krasnowolski A. 1899: Słowniczek frazeologiczny. Poradnik dla piszących, nakład i druk M. Arcta, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Krawczyk-Tyrpa A. 1987: Frazeologia somatyczna w gwarach polskich. Związki frazeologiczne o znaczeniach motywowanych cechami części ciała, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Krzyżanowska A. 1999: Polska i francuska frazeologia śmierci, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Lewicki A.M. 1974: Aparat pojęciowy frazeologii, [w:] Z badań nad literaturą i językiem, red. L. Ludorowski, W. Magnuszewski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań, s. 135–151.
Zobacz w Google Scholar
Lewicki A.M. 1976: Wprowadzenie do frazeologii syntaktycznej, teoria zwrotu frazeologicznego, Uniwersytet Śląski, Katowice; przedruk w: A.M. Lewicki, Studia z teorii frazeologii, Oficyna Wydawnicza Leksem, Łask 2003.
Zobacz w Google Scholar
Lewicki A.M. 1986: Składnia związków frazeologicznych, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego XL, s. 75–82.
Zobacz w Google Scholar
Lewicki A.M. 2003: Studia z teorii frazeologii, Oficyna Wydawnicza Leksem, Łask.
Zobacz w Google Scholar
Lewicki A.M. 2007: Rozwój frazeologii polskiej w ostatnim ćwierćwieczu, [w:] Problemy Frazeologii Europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 8, Energeia, Lublin, s. 9–14.
Zobacz w Google Scholar
Lewicki A.M. 2009: Studia z polskiej frazeologii, Oficyna Wydawnicza Leksem, Łask.
Zobacz w Google Scholar
Lewicki A.M., Pajdzińska A., Rejakowa B. 1987: Z zagadnień frazeologii. Problemy leksykograficzne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Liberek J. 1998: Innowacje frazeologiczne w powojennej fraszce polskiej, WiS, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Liberek J. 2010: Zmiany w zasobie frazeologicznym współczesnej polszczyzny, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. S. Bąba, K. Skibski, M. Szczyszek, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, s. 33–56.
Zobacz w Google Scholar
Lica A. 2009: „Cyzelator słów”. Rzecz o frazeologii Wacława Berenta, Wydawnictwo Państwowej Szkoły Zawodowej, Elbląg.
Zobacz w Google Scholar
Lipińska M. 2004: L’équivalence des proverbes polonais et des proverbes français, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Zobacz w Google Scholar
Maćkiewicz J. 2006: Językowy obraz ciała. Szkice do tematu, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Majkowska G. 2001: Najnowsza frazeologia publicystyczna, [w:] Problemy Frazeologii Europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 4, Energeia, Lublin, s. 25–33.
Zobacz w Google Scholar
Michow E. 2013: Studia nad frazeologią somatyczną języka polskiego i bułgarskiego, Global Translator CUiT, Kielce.
Zobacz w Google Scholar
Młynarczyk E. 2013: Nie święci garnki lepią. Obraz rzemiosła utrwalony w polskiej frazeologii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Müldner-Nieckowski P. 2003: Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Świat Książki, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Müldner-Nieckowski P. 2007: Frazeologia poszerzona. Studium leksykograficzne, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Nowakowska A. 2005: Świat roślin w polskiej frazeologii, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Nowakowska A. 2006: Staropolskie frazeologizmy „naturalne” w świadomości językowej współczesnych Polaków, [w:] Staropolszczyzna piękna i interesująca: zbiór studiów, t. 2, red. E. Koniusz, S. Cygan, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce, s. 57–63.
Zobacz w Google Scholar
Nowakowska B. 2005: Nowe połączenia wyrazowe we współczesnej polszczyźnie, Lexis, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Oleśkiewicz A. 2007: Europa języków. Związki frazeologiczne o proweniencji biblijnej i antycznej w europejskiej wspólnocie słownikowej, Collegium Columbinum, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Pajdzińska A. 1993: Frazeologizmy jako tworzywo współczesnej poezji, Agencja Wydawniczo-Handlowa Antoni Dudek, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Pajdzińska A. 2004: Wielonurtowość współczesnych badań frazeologicznych, Poradnik Językowy, z. 2, s. 27–38.
Zobacz w Google Scholar
Pajdzińska A. 2006: Studia frazeologiczne, Oficyna Wydawnicza Leksem, Łask.
Zobacz w Google Scholar
Połowniak-Wawrzonek D. 2008: Związki frazeologiczne współczesnego języka polskiego motywowane sytuacją walki (zbrojnej), Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce.
Zobacz w Google Scholar
Porawska J. 1991: Semantyczne aspekty frazeologii czasowników ruchu. Francuskie związki frazeologiczne zawierające czasownik aller i ich formalno-semantyczne odpowiedniki w języku polskim, Universitas, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Problemy Frazeologii Europejskiej 1996–2012: red. A.M. Lewicki, t. 1–9, Energeia, Warszawa–Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Przepiórkowski A., Hajnicz E., Patejuk A., Woliński M. 2014: Extended phraseological information in a valence dictionary for NLP applications, [w:] Proceedings of the Workshop on Lexical and Grammatical Resources for Language Processing (LG-LP 2014), red. J. Baptista i in., Association for Computational Linguistics and Dublin City University, Dublin, s. 83–91.
Zobacz w Google Scholar
Puda-Blokesz M. 2010: Frazeologizmy pochodzenia mitologicznego w języku polskim (zasób, stan i perspektywy opisu), [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. S. Bąba, K. Skibski, M. Szczyszek, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, s. 121–141.
Zobacz w Google Scholar
Rak M. 2007: Językowo-kulturowy obraz zwierząt utrwalony w animalistycznej frazeologii gwar Gór Świętokrzyskich i Podtatrza, Scriptum, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Rejakowa B. 2001: Miejsce przysłów w tekstach o modzie, [w:] Problemy Frazeologii Europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 4, Energeia, Lublin, s. 71–84.
Zobacz w Google Scholar
Skorupka S. 1952: Z zagadnień frazeologii, Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Językowej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Wydział Języka i Historii Literatury, t. 4, s. 147–180.
Zobacz w Google Scholar
Skorupka S. 1967–1968: Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. 1–2, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Skorupka S. 1969: Podstawy klasyfikacji jednostek frazeologicznych, Prace Filologiczne XIX, s. 219–226.
Zobacz w Google Scholar
Spagińska-Pruszak A. 2003: Intelekt we frazeologii polskiej, rosyjskiej i chorwackiej (z problemów językowego obrazu świata), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Szerszunowicz J. 2011: Obraz człowieka w polskich, angielskich i włoskich leksykalnych i frazeologicznych jednostkach faunicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Zobacz w Google Scholar
Szpila G. 2003: Krótko o przysłowiu, Collegium Columbinum, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Treder J. 2005: Nazwy ptaków we frazeologii i inne studia z frazeologii i paremiologii polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Tyrpa A. 2011: Cudzoziemcy i obce kraje w dialektach polskich, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Lexis, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Węgrzynek K. 1998: Składnia wyrażeń frazeologicznych w modelu gramatyki generatywno-transformacyjnej, Polonica XIX, s. 67–74.
Zobacz w Google Scholar
Węgrzynek K. 2000: Cechy składniowe wyrażeń frazeologicznych typu oko w oko, Polonica XX, s. 101–109.
Zobacz w Google Scholar
Wojdak P. 2004: Przysłówki polisegmentalne w modelu składniowym polszczyzny, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Zobacz w Google Scholar
Woźniak E. 2002: Słownictwo i frazeologia Psałterza krakowskiego (1532) na tle ówczesnych przekładów biblijnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Zobacz w Google Scholar
Wysoczański W. 2006: Językowy obraz świata w porównaniach zleksykalizowanych na materiale wybranych języków, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Zaręba L. 2004: Szkice z frazeologii porównawczej francusko-polskiej i polsko-francuskiej. Esquisses de phraséologie comparative franco-polonaise et polono-française, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Zaręba L., Szpila G. 2007: Problemy frazeologii konfrontatywnej w perspektywie leksykograficznej na przykładzie języka francuskiego, [w:] Problemy Frazeologii Europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 8, Energeia, Lublin, s. 33–44.
Zobacz w Google Scholar
Żmigrodzki P. 2000: Właściwości składniowe analitycznych konstrukcji werbo-nominalnych w języku polskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Zobacz w Google Scholar