Słowa kluczowe
akta miejskie
styl
dyskurs
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł dotyczy możliwości naukowego wykorzystania archiwalnych (XVI–XVIII w.) akt miejskich z obszaru Górnego Śląska. Niektóre z tych źródeł były już przedmiotem analiz historycznojęzykowych, jednak współczesny rozwój badań nad stylem i dyskursem daje nowe możliwości interpretacyjne. Księgi miejskie były dotąd traktowane jako teksty reprezentujące styl urzędowy, w którym za podstawowe wyznaczniki stylowe uznaje się schematyczną składnię, szablonową strukturę tekstów oraz specjalistyczną terminologię. Włączenie tych źródeł do rozważań nad dyskursem prawnym daje szersze możliwości interpretacyjne, wykraczające poza formalne wyznaczniki tekstowe, a dające podstawy do odtworzenia obrazu świata i wartościowania dawnych społeczności miejskich. Materiał zgromadzony w archiwaliach miejskich, szczególnie w księgach sądowych, może być także wykorzystany do odtworzenia języka potocznego sprzed kilkuset lat.
Bibliografia
Banderowicz K. 2011: O stylu urzędowym poznańskich archiwaliów doby średniopolskiej, [w:] U. Sokólska (red.), Odmiany stylowe polszczyzny dawniej i dziś, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 37–46.
Zobacz w Google Scholar
Dunin-Dudkowska A. 2010: Akt notarialny jako gatunek wypowiedzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Grzmil-Tylutki H. 2010: Francuska lingwistyczna teoria dyskursu. Historia, tendencje, perspektywy, Universitas, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Hawrysz M. 2003: Język miejskiej wspólnoty Opola na przełomie XVII i XVIII wieku. Studium pragmalingwistyczne Księgi wójtowskiej, Atut, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Kość J. 1992: Księgi miejskie jako źródło do historii odmian polszczyzny, [w:] H. Wiśniewska, C. Kosyl (red.), Odmiany polszczyzny XVII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Kość J. 2010: Staropolskie transformacje dialogów sądowych (podstawa materiałowa: Ortyle magdeburskie), [w:] M. Kuźmicki, M. Osiewicz (red.), Dokument pisany w badaniach historyka języka polskiego. Z badań nad grafią i fonetyką historycznej polszczyzny, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra–Poznań, s. 111–124.
Zobacz w Google Scholar
Kowalska A. 1970: Język polski w szesnastowiecznych księgach miejskich Tarnowskich Gór, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Lizisowa M.T. 1995: Podstawowe terminy prawne w statutach staropolskich na tle słowiańskim. Studium semantyczne, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Malinowska E. 2013: Styl – dyskurs – komunikacja urzędowa, [w:] E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk (red.), Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, Universitas, Kraków, s. 467–486.
Zobacz w Google Scholar
Siuciak M. 2015: Problem kształtowania się gatunku a stabilizacja jego nazwy – na przykładzie wiadomości prasowej, [w:] D. Ostaszewska, J. Przyklenk (red.), Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 5: Gatunek a granice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 326–334.
Zobacz w Google Scholar
Stankowa M. 1968: Kancelaria miasta Lublina XIV–XVIII w., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Szczepankowska I. 2004: Język prawny I Rzeczypospolitej w „Zbiorze praw sądowych” Andrzeja Zamoyskiego, cz. 1: Pojęcia prawne, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Zobacz w Google Scholar
Szczepankowska I. 2016: Dyskurs prawny. Języki, teksty, konteksty, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Zobacz w Google Scholar
Wojtak M. 1993: Styl urzędowy, [w:] J. Bartmiński (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, Wiedza o Kulturze, Wrocław, s. 147–162.
Zobacz w Google Scholar
Zajda A. 1990: Staropolska terminologia prawnicza (do 1500 r.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Zajda A. 2001: Studia z historii polskiego słownictwa prawniczego i frazeologii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zobacz w Google Scholar