Słowa kluczowe
elementy recesywne w języku
Jak cytować
Abstrakt
W artykule opisano proces zachowywania jednostek recesywnych w wydawnictwach poprawnościowych, będących źródłami normy skodyfikowanej, na przestrzeni ostatnich stu lat. Były to np. formy interesa, czochrze, w Prusiech. Elementy takie, oznaczane m.in. jako rzadkie, dawne, wychodzące z użycia, przestarzałe, były wciąż w danym okresie składnikami normy językowej pewnej części użytkowników polszczyzny. Językoznawcy chcieli więc utrzymywać je także w normie skodyfikowanej, przynajmniej przez jakiś czas, aby zaświadczyć o ich dawnej poprawności. Stawiali przy nich kwalifikatory, ostrzegając przed ewentualnymi zastrzeżeniami co do aktualności elementów recesywnych. Losy takich jednostek były różne. W kolejnych badanych słownikach przestawano je podawać lub uznawano za błędne. Często jednak funkcjonowały jako recesywne aż do współczesności, a nawet powracały jako równoprawne warianty. Szczegółową typologię tych relacji omówiono w artykule.
Bibliografia
Buttler D. 1985: Kodyfikacja normy, „Prasa Techniczna”, nr 4, s. 13–16.
Zobacz w Google Scholar
Markowski A. (red.) 1999: Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Markowski A. 2001: Ewolucja normy w polszczyźnie XX wieku, [w:] S. Dubisz, S. Gajda (red.), Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Elipsa, Warszawa, s. 65–71.
Zobacz w Google Scholar
Markowski A. 2006: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Miodek J. 2001: O normie językowej, [w:] J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 73–83.
Zobacz w Google Scholar
SBJ: A. Passendorfer, Słowniczek błędów językowych i najważniejszych prawideł gramatycznych, nakład i drukiem M. Arcta, Warszawa 1904.
Zobacz w Google Scholar
SO: S. Szober, Słownik ortoepiczny. Jak mówić i pisać po polsku, Wydawnictwo M. Arcta, Warszawa 1937.
Zobacz w Google Scholar
SPP: Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. W. Doroszewski, H. Kurkowska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.
Zobacz w Google Scholar
SPPS: S. Szober, Słownik poprawnej polszczyzny, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1958.
Zobacz w Google Scholar
WSPP: A. Markowski, Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Zobacz w Google Scholar
Zbróg P. 2011: Norma językowa a skodyfikowana norma językowa – propozycja obiektywizacji opisu, „Język Polski” XCI, s. 109–116.
Zobacz w Google Scholar