Z historii rodziny leksykalnej rzeczownika cacko

Abstrakt

W artykule analizie poddano zebrane z całej historii języka polskiego jednostki leksykalne należące do rodziny wyrazowej rzeczownika cacko. Główny kierunek analiz wyznaczano za pomocą metody semazjologicznej. Wychodząc od etymologii, badano, jakimi drogami poszczególne jednostki nabywały nowych sensów, określano charakter tych przesunięć oraz cel, któremu modyfikacje te służyły. Okazało się, że badane jednostki leksykalne sytuowały się w wielu, na pozór dalekich znaczeniowo kategoriach semantycznych, tj. „zabawa”, „ozdoby i dekoracje”, „dobra przemijające”, „uroda”, „praca”, „pieszczota”, „erotyzm”, „obietnica”. Zmiany, jakie na przestrzeni wieków zaszły w ich treściach, dokonywały się bardzo szybko, najczęściej pod wpływem analogii względem dominujących cech desygnatu lub na skutek personifikacji. Ich skutkiem był rozpad semantycznej jedności analizowanej rodziny leksykalnej oraz leksykalizacja wielu jej elementów.