Słowa kluczowe
czasownik
paradygmat
frazeologia
jednostki niefleksyjne
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem zainteresowania w niniejszym artykule jest status ciągu kole we współczesnej polszczyźnie. Tytułowy element jest składnikiem m.in. frazeologizmów coś kłuje / kole kogoś w zęby, coś kłuje / kole kogoś w oczy. Słownik gramatyczny języka polskiego (sgjp.pl) traktuje kole jako niefleksyjne. Celem analizy jest zweryfikowanie tego twierdzenia. Część pierwsza artykułu to rys historyczny, w drugiej rozważane są współczesne wystąpienia tekstowe i słownikowe opisy interesującego nas elementu. Analiza dowodzi, że kole nie da się traktować współcześnie jako elementu izolowanego. Autorzy artykułu postulują interpretowanie form o temacie kole / kol jako obocznych wobec kłuje / kłuj. Ani w systemie, ani w uzusie nie wykształcił się pełny wzorzec paradygmatu, nie można więc mówić o istnieniu odrębnego leksemu czasownikowego.
Bibliografia
Bandtkie J.S. 1806: Słownik dokładny języka polskiego i niemieckiego do podoręcznego używania dla Polaków i Niemców ułożony, t. 1–2, Wilhelm Gottlieb Korn, Breslau.
Zobacz w Google Scholar
Bańkowski A. 2000: Słownik etymologiczny języka polskiego, t. 1–2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Boryś W. 2005: Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Czerepowicka M., Kosek I., Przybyszewski S. 2014: O projekcie elektronicznego słownika odmiany frazeologizmów czasownikowych, „Polonica” XXXIV, s. 115–123.
Zobacz w Google Scholar
Doroszewski W. 1962: O kulturę słowa: poradnik językowy, t. 1, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
ISJP: Inny słownik języka polskiego, red. M. Bańko, t. 1–2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Zobacz w Google Scholar
Kosek I., Czerepowicka M., Przybyszewski S., 2018: Verbel. Słownik paradygmatów polskich frazeologizmów czasownikowych; http://uwm.edu.pl/verbel/
Zobacz w Google Scholar
L: S.B. Linde, Słownik języka polskiego, t. 1–6, Warszawa 1807–1814 (online: http://kpbc.umk.pl/publication/8173).
Zobacz w Google Scholar
NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego (online: nkjp.pl).
Zobacz w Google Scholar
NSOG: Nowy słownik ortograficzno-gramatyczny, red. I. Kamińska-Szmaj, Wydawnictwo Europa, Wrocław 2007.
Zobacz w Google Scholar
NSPP PWN: Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. A. Markowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Zobacz w Google Scholar
Polański E. 2000: Reformy polskiej ortografii – wczoraj, dziś, jutro, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LX, s. 29–46.
Zobacz w Google Scholar
PP: Pisownia polska: przepisy – słowniczek, wyd. 9, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1936.
Zobacz w Google Scholar
Saloni Z. 2000: Wstęp do koniugacji polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn.
Zobacz w Google Scholar
Saloni Z. 2001: Czasownik polski: odmiana, słownik, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Saloni Z. 2003: O trudnych problemach fleksyjnych i ich kodyfikacji (na przykładzie kilku czasowników polskich), „Polonica” XXII–XXIII, s. 291–312.
Zobacz w Google Scholar
SGJP: Z. Saloni, M. Woliński, R. Wołosz, W. Gruszczyński, D. Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego, wyd. 3 online, Warszawa 2015 (online: http://sgjp.pl).
Zobacz w Google Scholar
SGPKarł: J. Karłowicz, Słownik gwar polskich, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1901.
Zobacz w Google Scholar
SJPDor: Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1–11, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958–1969.
Zobacz w Google Scholar
SJPSzym: Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 1–3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978–1981.
Zobacz w Google Scholar
SPP: Słownik poprawnej polszczyzny, red. W. Doroszewski, H. Kurkowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991.
Zobacz w Google Scholar
SPXVI: Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, t. 10: K–Korzyść, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976.
Zobacz w Google Scholar
SXVII: Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku, red. W. Gruszczyński (online: http://sxvii.pl/, dostęp: 20 stycznia 2018).
Zobacz w Google Scholar
SStp: Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. 1–9, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków 1953–1987, t. 10–11, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1988–2002 (online: http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=39990&from=pubindex&dirids=105&tab=1&lp=236).
Zobacz w Google Scholar
SW: Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A.A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. 1–8, nakładem prenumeratorów i Kasy im. Mianowskiego, Warszawa 1900–1927 (online: http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/publication?id=254) (Słownik warszawski).
Zobacz w Google Scholar
SWil: Słownik języka polskiego, t. 1–2, wyd. staraniem i kosztem M. Orgelbranda, Wilno 1861 (online: http://eswil.ijp-pan.krakow.pl) (Słownik wileński).
Zobacz w Google Scholar
Tokarski J. 1978: Fleksja polska, wyd. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
USJP: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 1–5, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
Zobacz w Google Scholar
WSJP PAN: Wielki słownik języka polskiego PAN, red. P. Żmigrodzki (online: http://www.wsjp.pl).
Zobacz w Google Scholar
WSF PWN: Wielki słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, red. A. Kłosińska, E. Sobol, A. Stankiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Zobacz w Google Scholar
WSO PWN: Wielki słownik ortograficzny PWN, red. E. Polański, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Zobacz w Google Scholar
WSOF: Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. J. Podracki, Świat Książki, Warszawa 2004.
Zobacz w Google Scholar