Amerykańskie przysłowia we współczesnej polszczyźnie
Słowa kluczowe
przysłowia
przysłowia amerykańskie
paremiczne zapożyczenia
znajomość przysłów amerykańskich
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł porusza kwestię zapożyczeń paremicznych w polszczyźnie, ze szczególnym uwzględnieniem obecności paremii amerykańskich w języku polskim. W części pierwszej przedstawiono teoretyczne tło zagadnienia, w tym definicję zapożyczeń paremicznych, wyjaśnienie pojęcia „przysłowie amerykańskie” oraz proces europeizacji paremii amerykańskich. W części drugiej omówiono wyniki badania ankietowego, którego celem było ustalenie, jaką wiedzą o wybranych przysłowiach amerykańskich dysponują dwie grupy respondentów: reprezentujących młodsze i starsze pokolenia Polaków. Analiza dostarcza ciekawych informacji na temat rozumienia i użycia niektórych pożyczek paremicznych we współczesnej polszczyźnie.
Bibliografia
Bańko M., Witalisz A. 2018: O proporcji kalk i zapożyczeń właściwych w polszczyźnie, [w:] K. Witzlack-Makarevich (red.), Kalkierungs- und Entlehnungssprachen in der Slavia: Boris Unbegaun zum 120. Geburtstag, Frank&Timme, Berlin, s. 127–145.
Zobacz w Google Scholar
Chlebda W. 2014: Kalka we frazeologicznym słowniku przekładowym, [w:] W. Chlebda (red.), Frazeologia a przekład, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 307–314.
Zobacz w Google Scholar
Doyle C.C., Mieder W., Shapiro F.R. 2012: The Dictionary of Modern Proverbs, Yale University Press, New Haven–London.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler S. 2006: “Willkommen zurück!” – Der Einfluss des Englischen auf die Phraseologie der deutschen Gegenwartssprache, [w:] A. Häcki Buhofer, H. Burger (red.), Phraseology in Motion I. Methoden und Kritik, Schneider Verlag, Baltmannsweiler, s. 451–465.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler S. 2012: Der Elefant im Raum… The Influence of English on German Phraseology, [w:] C. Furiassi, V. Pulcini, F. Rodríguez González (red.), The Anglicization of European Lexis, John Benjamins, Amsterdam, Philadelphia, s. 239–260.
Zobacz w Google Scholar
Fliciński P. 2010: Zmiany w zasobie frazeologicznym współczesnej polszczyzny, [w:] S. Bąba, K. Skibski, M. Szczyszka (red.), Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, s. 21–32.
Zobacz w Google Scholar
Fliciński P. 2012: Wielki słownik frazeologiczny, IBIS, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Georges R.A., Jones M.O. 1995: Folkloristics. An Introduction, Indiana University Press, Bloomington, Indianapolis.
Zobacz w Google Scholar
Haas H.A. 2008: Proverbs Familiarity in the United States: Cross-Regional Comparison of the Paremiological Minimum, „The Journal of American Folklore”, Vol. 121(481), s. 319–347.
Zobacz w Google Scholar
Haugen E. 1950: The Analysis of Linguistic Borrowing, „Language”, Vol. 26(2), s. 210–231.
Zobacz w Google Scholar
Jente R. 1932: The American Proverb, „American Speech”, No. 7, s. 342–348.
Zobacz w Google Scholar
Kłosińska K. 2004: Słownik przysłów czyli Przysłownik: pochodzenie, znaczenie, zastosowanie, Świat Książki, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kłosińska K. 2016: Skąd się biorą frazeologizmy? Źródła frazeologizmów i mechanizmy frazeotwórcze, [w:] G. Dziamska-Lenart, J. Liberek (red.), Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, s. 19–53.
Zobacz w Google Scholar
Kłosińska K., Sobol E., Stankiewicz A. (red.) 2005: Wielki słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Lowie R.H. 1932: Proverbial Expressions among the Crow Indians, „American Anthropologist”, Vol. 34(4), s. 739–740.
Zobacz w Google Scholar
Mieder W. 1989: American Proverbs: A Study of Texts and Contexts, Peter Lang, Bern–Frankfurt am Main–New York–Paris.
Zobacz w Google Scholar
Mieder W. 2004: Proverbs. A Handbook, Greenwood Press, Westport, Connecticut.
Zobacz w Google Scholar
Mieder W. 2010: American Proverbs. An International, National, and Global Phenomenon, „Western Folklore”, Vol. 69(1), s. 35–54.
Zobacz w Google Scholar
Mieder W. 2014: Behold the Proverbs of a People. Proverbial Wisdom in Culture, Literature, and Politics, University Press of Mississippi, Jackson.
Zobacz w Google Scholar
Mieder W. 2018: In Proverbiis Veritas, Münster, New York.
Zobacz w Google Scholar
Mokijenko W.M. 1980: Sławianskaja frazeologia, Wysszaja Szkoła, Moskwa.
Zobacz w Google Scholar
Mokijenko W.M. 1986: Obrazy russkoj rieczi, ŁGU, Leningrad.
Zobacz w Google Scholar
Naumova I.O. 2012: Frazeologiczieskije kalki anglijskowo proischożdienija w sowriemiennym russkom jazykie (na materiale publicystiki), CHNAGCH, Char’kow.
Zobacz w Google Scholar
NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego (online: http://nkjp.pl/, dostęp: 1 stycznia 2019).
Zobacz w Google Scholar
Pająk C. 1998: Słownik przysłów angielskich, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Pamies A. 2010: National Linguo-cultural Specificity vs. Linguistic Globalization: The Case of Figurative Meaning, [w:] J. Korhonen, W. Mieder, E. Piirainen, R. Piñel (red.), Phraseologie Global – Areal – Regional. Akten der Konferenz EUROPHRAS 2008 vom 13.–16.8.2008 in Helsinki, Narr Verlag, Tübingen, s. 29–42.
Zobacz w Google Scholar
Pulcini V., Furiassi C., Rodríguez González F. 2012: The Lexical Influence of English on European Languages. From Words to Phraseology, [w:] C. Furiassi, V. Pulcini, F. Rodríguez González (red.), The Anglicization of European Lexis, John Benjamins, Amsterdam, Philadelphia, s. 1–24.
Zobacz w Google Scholar
Radziejowski D. 1998: Słownik przysłów, powiedzeń, aforyzmów i cytatów, Altravox Press, Włocławek.
Zobacz w Google Scholar
Rozumko A. 2007: Skrzydlate słowa, „twory przysłowiopodobne” czy przysłowia? Nowe przysłowia angielskie we współczesnej polszczyźnie, „Poradnik Językowy”, z. 10, s. 34–45.
Zobacz w Google Scholar
Rozumko A. 2012: English Influence on Polish Proverbial Language, [w:] C. Furiassi, V. Pulcini, F. Rodríguez González (red.), The Anglicization of European Lexis, John Benjamins, Amsterdam, Philadelphia, s. 261–277.
Zobacz w Google Scholar
Sobol E. 2008: Słownik frazeologiczny PWN z Bralczykiem, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Staszewski S. 1985: Półkalki, kalki, zapożyczenia i hybrydy we frazeologii, [w:] M. Basaj, D. Rytel (red.), Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 215–218.
Zobacz w Google Scholar
Stepanova L. 2008: Dinamiczieskije procesy w intiernacjonalnoj frazieołogii, „Rossica Olomucensia” XLVI-II, s. 17–21.
Zobacz w Google Scholar
Szanskij N.M.М. 2015: Frazieołogija sowriemiennowo russkowo jazyka, URSS, Moskwa.
Zobacz w Google Scholar
Szpila G. 2014a: Znajomość przysłów wśród polskich studentów – minimum paremiologiczne, „Literatura Ludowa”, nr 4–5, s. 87–101.
Zobacz w Google Scholar
Szpila G. 2014b: Kompetencja paremiczna młodzieży akademickiej w badaniu ankietowym, „Literatura Ludowa”, nr 6, s. 45–58.
Zobacz w Google Scholar
Szpila G. 2016: Wirtualny świat przysłów, „Literatura Ludowa”, nr 1, s. 41–55.
Zobacz w Google Scholar
Szpila G. 2017: Polish Paremic Demotivators: Tradition in an Internet Genre, „The Journal of American Folklore”, Vol. 130(517), s. 305–334.
Zobacz w Google Scholar
Veisbergs A. 2012: Phraseological Borrowing, Logos Verlag, Berlin.
Zobacz w Google Scholar
Witalisz A. 2007a: Anglosemantyzmy w języku polskim, Krakowskie Towarzystwo „Tertium”, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Witalisz A. 2007b: Anglosemantyzmy jako odzwierciedlenie amerykańskich wpływów kulturowych, [w:] W. Chłopicki (red.), Komunikacja międzykulturowa: perspektywy badań interdyscyplinarnych, Seria Język a Komunikacja 10, Krakowskie Towarzystwo „Tertium” Kraków, s. 235–244.
Zobacz w Google Scholar
Witalisz A. 2011: English Loan-Translations in Polish – Preliminary Comments, [w:] Z. Wąsik, P.P. Chruszczewski (red.), Languages in Contact 2011. Philologica Wratislaviensia: Acta et Studia 9, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej we Wrocławiu, Wrocław, s. 225–235.
Zobacz w Google Scholar
Witalisz A. 2013: English Linguistic Influence on Standard and American Varieties of Polish: A Comparative Study, „Studia Linguistica Universitatis Jagellonicae Cracoviensis”, Vol. 130, s. 327–346.
Zobacz w Google Scholar
Witalisz A. 2015: English Loan Translations in Polish. Word-formation Patterns, Lexicalization, Idiomaticity and Institutionalization, Peter Lang, Frankfurt am Main.
Zobacz w Google Scholar
Zabawa M. 2015: O trudnościach w badaniu zapożyczeń semantycznych i frazeologicznych, „Język Polski” XCV, z. 4, s. 306–315.
Zobacz w Google Scholar