Polszczyzna XX wieku w perspektywie diachronicznej – propozycja badawcza
Słowa kluczowe
normalizacja
zmiany systemowe
badania materiałowe
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł przedstawia propozycję badań nad polszczyzną XX wieku, która należy już do zasobów historycznych. Projekt wpisuje się w tradycję opisu polszczyzny stuleci: XVII, XVIII i XIX, ugruntowaną i rozwijaną w katowickim ośrodku historycznojęzykowym. Dla autorki podstawowym celem badawczym jest przedstawienie najistotniejszych zmian językowych w perspektywie stuletniej, ze szczególnym uwzględnieniem zmian fonetycznych, fleksyjnych i leksykalnych. Zjawiska te były już częściowo przedmiotem rozważań lingwistycznych, jednak nigdy nie zostały w pełni udokumentowane materiałem badawczym. Dlatego autorka proponuje, aby analizę zmian językowych oprzeć na szerokiej bazie materiałowej, pochodzącej z prasy ukazującej się w XX wieku.
Bibliografia
Bajerowa I. 1964: Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Bajerowa I. 1969: Strukturalna interpretacja historii języka, „Język Polski” XLIX, s. 81–103.
Zobacz w Google Scholar
Bajerowa I. 1986: Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 1: Ortografia, fonologia z fonetyką, morfonologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Zobacz w Google Scholar
Bajerowa I. 1992: Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 2: Fleksja, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Zobacz w Google Scholar
Bajerowa I. 2000a: Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 3: Składnia. Synteza, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Zobacz w Google Scholar
Bajerowa I. 2000b: Tendencja do normalizacji jako główny czynnik rozwojowy polskiego języka ogólnego, [w:] K. Rymut, W. Rzepka (red.), Studia historycznojęzykowe, t. 3: Rozwój polskiego systemu językowego, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków, s. 9–14.
Zobacz w Google Scholar
Bajerowa I. 2001: Podstawy rozwoju polszczyzny XX wieku, [w:] S. Dubisz, S. Gajda (red.), Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 21–26.
Zobacz w Google Scholar
Bajerowa I. 2003: Zarys historii języka polskiego 1939–2000, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Bajerowa I. (red.) 1996: Język polski czasu drugiej wojny światowej (1939–1945), Energeia, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Bartmiński J. (red.) 1993: Encyklopedia kultury polskiej XX w., t. 2: Współczesny język polski, „Wiedza o kulturze”, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Benni T. 1915: Opis fonetyczny języka polskiego, [w:] Język polski i jego historia z uwzględnieniem innych języków na ziemiach polskich, cz. 1, oprac. J. Łoś, Akademia Umiejętności, Kraków, s. 227–268.
Zobacz w Google Scholar
Benni T. 1923: Fonetyka opisowa języka polskiego, [w:] T. Benni, J. Łoś, K. Nitsch, J. Rozwadowski, H. Ułaszyn, Gramatyka języka polskiego, Polska Akademia Umiejętności, Kraków, s. 1–55.
Zobacz w Google Scholar
Chlebda W. 2001: Frazeologia polska minionego wieku, [w:] S. Dubisz, S. Gajda (red.), Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 155–165.
Zobacz w Google Scholar
Dubisz S. 1995: Rozwój współczesnej polszczyzny, „Przegląd Humanistyczny”, z. 5, s. 69–88.
Zobacz w Google Scholar
Dubisz S. 2006: Strukturalna interpretacja ewolucji systemu gramatycznego polszczyzny, [w:] S. Cygan (red.), Staropolszczyzna piękna i interesująca, t. 1, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce, s. 31–41.
Zobacz w Google Scholar
Dubisz S., Gajda S. (red.) 2001: Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Dunaj B. 2001: Rozwój systemu fonetyczno-fonologicznego polszczyzny XX wieku, [w:] S. Dubisz, S. Gajda (red.), Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 75–81.
Zobacz w Google Scholar
Dunin-Dudkowska A., Małyska A. (red.) 2013: 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska. Procesy. Tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Furdal A. 1982: Periodyzacja najnowszych dziejów języka polskiego, [w:] J. Rieger, M. Szymczak (red.), Język i językoznawstwo polskie w sześćdziesięcioleciu niepodległości (1918–1978), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 79–82.
Zobacz w Google Scholar
Gajda S. 2001: Historia XX-wiecznej polszczyzny literackiej i jej odmian stylowych, [w:] S. Dubisz, S. Gajda (red.), Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 173–192.
Zobacz w Google Scholar
Jadacka H. 2001: Czym stał się polski system słowotwórczy w wieku XX?, [w:] S. Dubisz, S. Gajda (red.), Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 83–93.
Zobacz w Google Scholar
Jędrzejko E. 2001: Składnia wobec przemian kulturowych i komunikacyjnych, [w:] S. Dubisz, S. Gajda (red.), Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 111–138.
Zobacz w Google Scholar
Lubaś W. 1989: Kultura językowa Polaków, „Nauka Polska”, z. 4–5, s. 87–97.
Zobacz w Google Scholar
Ostaszewska D. (red.) 2002: Polszczyzna XVII wieku. Stan i przeobrażenia, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice.
Zobacz w Google Scholar
Pisarek W. (red.) 1999: Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka polskiego na przełomie tysiącleci, Ośrodek Badań Prasoznawczych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Rieger J., Szymczak M. (red.) 1982: Język i językoznawstwo polskie w sześćdziesięcioleciu niepodległości (1918–1978), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Rocławski B. 2013: Fonetyka i fonologia w ostatnim siedemdziesięcioleciu, [w:] A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska (red.), 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska. Procesy. Tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 266–281.
Zobacz w Google Scholar
Rzetelska-Feleszko E. 2001: Ewolucja polskich nazw własnych w XX wieku, [w:] S. Dubisz, S. Gajda (red.), Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 167–172.
Zobacz w Google Scholar
Saloni Z. 2001: Koniugacja polska w XX wieku, [w:] S. Dubisz, S. Gajda (red.), Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 103–109.
Zobacz w Google Scholar
Satkiewicz H. 2001: Rozwój fleksji w polszczyźnie XX wieku, [w:] S. Dubisz, S. Gajda (red.), Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 95–101.
Zobacz w Google Scholar
Słoński S. 1947: Słownik polskich błędów językowych, Czytelnik, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Walczak B. 2001: Rozwój zasobu leksykalnego polszczyzny XX wieku, [w:] S. Dubisz, S. Gajda (red.), Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa, s. 141–153.
Zobacz w Google Scholar
Walczak B. 2002: Czy język, ewoluując, doskonali się?, [w:] A. Maliszewska (red.), O doskonałości, cz. 1, Materiały z konferencji 21–23 maja 2000 r., Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź, s. 367–376.
Zobacz w Google Scholar
Wierzchowska B. 1982: O badaniach postaci dźwiękowej języka polskiego, [w:] J. Rieger, M. Szymczak (red.), Język i językoznawstwo polskie w sześćdziesięcioleciu niepodległości (1918–1978), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 279–282.
Zobacz w Google Scholar