Językowe aspekty zawierania umów, czyli o swobodzie kontraktowania w świetle teorii językoznawczych

Abstrakt

Proces osiągania konsensusu, kształtowanie treści umowy oraz późniejsza interpretacja poszczególnych postanowień – są elementami specyficznej sytuacji komunikacyjnej, której rezultatem jest umowa. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy prawo wyznacza granice posługiwania się językiem w kontekście zobowiązań, a jeżeli tak, to jaki jest zakres jego użycia oraz w jaki sposób interpretowane są postanowienia umowne, szczególnie te, które budzą wątpliwości. Odpowiedź na to pytanie została udzielona na podstawie analizy obowiązujących regulacji prawnych i konsekwencji, które pociągają one za sobą. W ten sposób możliwe było określenie prawnie obowiązujących granic, w których możliwe jest skuteczne, językowe ukształtowanie umowy. Artykuł prowadzi do wniosku, że konieczne jest przeformułowanie dotychczasowych typologii dotyczących języka prawa, które traktują umowy wyłącznie jako gatunek tekstu specjalistycznego, ponieważ takie przyporządkowanie jest niezgodne z obowiązującą swobodą kształtowania stosunków zobowiązaniowych.