Leksyka materiałów do nauczania polszczyzny w środowisku frankofońskim (na przykładzie wybranych pomocy dydaktycznych z początku XX wieku)
Słowa kluczowe
język polski jako obcy
glottodydaktyka historyczna
kompetencja leksykalna
Jak cytować
Abstrakt
W artykule scharakteryzowano leksykę w 3 podręcznikach do nauki języka polskiego przeznaczonych dla frankofonów, które opublikowano na początku XX w. Przeprowadzona w kontekście glottodydaktyki historycznej analiza filologiczna miała na celu: wskazanie prawidłowości, które dotyczyły relacji między zastosowaną metodą gramatyczno-tłumaczeniową a rodzajem nauczanej leksyki oraz charakterystykę słownictwa w perspektywie leksykologicznej. Skonstatowano, że: (1) nauczanie leksyki, mimo że było podporządkowane opisowi gramatycznemu, odbywało się w dużej mierze z udziałem sposobów rozwijania kompetencji leksykalnej, wykorzystywanych we współczesnej glottodydaktyce (pola leksykalno-tematyczne, związki semantyczne, jednostki nacechowane ładunkiem etnolingwistycznym), (2) dawne podręczniki mogą stanowić cenne źródło do badań z zakresu lingwistyki historycznej, zwłaszcza w aspekcie kulturowym.
Bibliografia
Burzyńska A.B. 2002: Jakże rad bym się nauczył polskiej mowy… O glottodydaktycznych aspektach relacji język a kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Cuq J.-P., Gruca I. 2005: Cours de didactique du français langue étrangère et seconde, Presses Universitaires de Grenoble, Grenoble.
Zobacz w Google Scholar
Dąbrowska A. 2016: Wokabularz, enchiridion, donat, summarsz, goniec, manualik… – tytuły dawnych książek do nauczania cudzoziemców języka polskiego, [w:] M. Zaśko-Zielińska, M. Misiak, J. Kamieniecki, T. Piekot (red.), Lingua et gaudium. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Janowi Miodkowi, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław, s. 231–246.
Zobacz w Google Scholar
Dąbrowska A. 2018a: Byli przed nami, uczyli przed nami. Nauczanie języka polskiego jako obcego (jpjo) – spojrzenie diachroniczne, [w:] J. Tambor (red.), Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy, t. 5: W kręgu glottodydaktyki, red. A. Achtelik, K. Graboń, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 15–43.
Zobacz w Google Scholar
Dąbrowska A. 2018b: Nauczanie polszczyzny jako języka obcego w historii języka polskiego, „Język Polski” XCVIII, z. 2, s. 22–41.
Zobacz w Google Scholar
Dąbrowska A., Pasieka M. 2009: O czym ma milczeć cudzoziemiec. Tematy i słownictwo nieobecne w podręcznikach języka polskiego jako obcego, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Język a Kultura”, t. 21, s. 241–257.
Zobacz w Google Scholar
ESOKJ: Council of Europe: D. Coste, B. North, J. Sheils, J. Trim, Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, przeł. W. Martyniuk, Wydawnictwa Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 2003.
Zobacz w Google Scholar
Grochala B. 2016: Metajęzyk w wybranych podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 23, s. 73–82.
Zobacz w Google Scholar
Grossmann F. 2011: Didactique du lexique: état des lieux et nouvelles orientations, „Pratiques. Linguistique, littérature, didactique”, t. 2, s. 163–183.
Zobacz w Google Scholar
Klimek-Grądzka J. 2017: Z historii nauczania języka polskiego Polaków w USA – przegląd podręczników (wiek XIX – 1. połowa XX wieku), „Roczniki Humanistyczne Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” LXV, z. 10, s. 43–57.
Zobacz w Google Scholar
Komorowska H. 2005: Metodyka nauczania języków obcych, Fraszka Edukacyjna, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kotlarska I. 2019: Materiały do nauki języka angielskiego wydawane od końca XVIII do połowy XX wieku jako źródła badań polsko-angielskich kontaktów językowych. Prolegomena badawcze, „Socjolingwistyka”, t. 33, s. 167–180.
Zobacz w Google Scholar
Kotlarska I. 2021: „Anglicy nie lubią ujawniać swoich uczuć…”. Komunikacja międzykulturowa w świetle materiałów do nauki języka angielskiego dla polskich emigrantów wojennych w Wielkiej Brytanii (lata 40. XX wieku), [w:] E. Biłas-Pleszak, A. Rejter, K. Sujkowska-Sobisz, W. Wilczek (red.), Nie/porozumienie, nie/tolerancja, w(y)kluczenie w języku i kulturze, Uniwersytet Śląski, Katowice, s. 233–246.
Zobacz w Google Scholar
Nocoń J. 2009: Podręcznik szkolny w dyskursie dydaktycznym – tradycja i zmiana, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Zobacz w Google Scholar
Nocoń J. 2013: Dyskurs edukacyjny i jego społeczny zasięg, [w:] J. Nocoń, A. Tabisz (red.), Język a edukacja 2. Tekst edukacyjny, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 13–26.
Zobacz w Google Scholar
Puren C. 1988: Histoire des méthodologies de l’enseignement des langues, Nathan/CLE international, Paris.
Zobacz w Google Scholar
Rak M. 2015: Co to jest kulturem?, „LingVaria”, nr 10, s. 305–316.
Zobacz w Google Scholar
Risager K. 2018: Representations of the world in language textbooks, Blue Ridge Summit: Multilingual Matters, Bristol.
Zobacz w Google Scholar
Seretny A. 2015: Słownictwo w dydaktyce języka. Świat słów na przykładzie języka polskiego jako obcego, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Valdés Melguizo I. 2020: La place de la grammaire dans les manuels de la méthode directe: quelques exemples (1896–1930), „Documents pour l’histoire du français langue étrangère ou seconde”, s. 64–65.
Zobacz w Google Scholar
Walczak B. 2014: Z dziejów nauczania języka polskiego jako obcego (pomoce dydaktyczne), [w:] A. Mielczarek, A. Roter-Bourkane, M. Zduniak-Wiktorowicz (red.), Sukcesy, problemy i wyzwania w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, s. 27–35.
Zobacz w Google Scholar
Zarębski R. 2022: O kilku dawnych podręcznikach do nauki języka polskiego dla frankofonów, [w:] S. Butko, M. Gębka-Wolak, Polsko-ukraińskie spotkania językowe, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, s. 193–212.
Zobacz w Google Scholar
Zielińska I. (oprac.) 1916: Podręcznik do nauki języka francuskiego. Manuel de Langue Française à l’usage de Polonais par Iza Zielińska, [b.m.] (online: https://polona.pl/item/podrecznik-do-nauki-jezyka-francuskiego-manuel-de-langue-francaise-a-l-usage-des,ODM1NjIyNDE/8/#info:metadata, dostęp: 11 czerwca 2022).
Zobacz w Google Scholar