Abstrakt
zkic pokazuje ewolucję teorii językowego obrazu świata od narodowo warunkowanego statycznego obrazu ku wielości obrazów we współczesnej polszczyźnie. To wewnętrzne zróżnicowanie systemów pojęciowych sugerowanych przez język zależy od uwarunkowań socjologicznych, stylowych, światopoglądowych, a przede wszystkim od typów racjonalności (potoczna – naukowa – kreatywna), do jakich może się odwoływać użytkownik języka. Szkic proponuje nierozłączność różnych form myślenia o człowieku i świecie zewnętrznym. Szczególną rolę odgrywają tu tekstowe obrazy świata, będące bądź ilustracją konwencjonalnych kategoryzacji i wartościowań, bądź ich kreatywnym rozwinięciem czy przetworzeniem.
Bibliografia
Barańczak S. 1975: Słowo – perswazja – kultura masowa, „Twórczość”, nr 7, s. 44–59.
Zobacz w Google Scholar
Bartmiński J. 1998: Tekst jako przedmiot tekstologii lingwistycznej, [w:] Tekst. Problemy teoretyczne, red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 9–25.
Zobacz w Google Scholar
Bartmiński J. 2006: Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Bartmiński J., Tokarski R. 1986: Językowy obraz świata a spójnośćtekstu, [w:] Teoria tekstu. Zbiór studiów,red. T. Dobrzyńska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 65–81.
Zobacz w Google Scholar
Bokszański Z., Piotrowski A., Ziółkowski M. 1977: Socjologia języka, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Jakubowicz M. 1999: Badania etymologiczne w rekonstrukcji językowego obrazu świata, [w:] Przeszłość w językowym obrazie świata,red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 117–128.
Zobacz w Google Scholar
Kajtoch W. 2008: Językowe obrazy świata i człowieka w prasie młodzieżowej i alternatywnej, t. 1–2, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Kiklewicz A. 2007: Zrozumieć język. Szkice z filozofii języka, semantyki, lingwistyki komunikacyjnej, Oficyna Wydawnicza Leksem, Łask.
Zobacz w Google Scholar
Kiklewicz A., Wilczewski M. 2011: Współczesna lingwistyka kulturowa: zagadnienia dyskusyjne (na marginesie monografii Jerzego Bartmińskiego Aspects of Cognitive Ethnolinguistics), „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXVII, s. 139–164.
Zobacz w Google Scholar
Marody M. 1987: Technologie intelektu. Językowe determinanty wiedzy potocznej i ludzkiego działania, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Nowak P., Tokarski R. 2007: Medialna wizja świata a kreatywność językowa, [w:] Kreowanie światów w języku mediów, red. P. Nowak, R. Tokarski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 9–36.
Zobacz w Google Scholar
Ogórek M. 2005: Najlepszy Ogórek, czyli kalendarz na cały rok, Znak, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Pisarek W. 2000: Język w mediach, media w języku, [w:] Język w mediach masowych,red. J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska, Upowszechnianie Nauki – Oświata „UN-O”, Warszawa, s. 9–18.
Zobacz w Google Scholar
Skubalanka T. 1995: O stylu poetyckim i innych stylach języka, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Taylor Ch. 1996: Etyka autentyczności, przeł. A. Pawelec, Znak, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Tokarski R. 1991: Wartościowanie człowieka w metaforach językowych, „Pamiętnik Literacki” LXXXII, s. 144–157.
Zobacz w Google Scholar
Tokarski R. 1993: Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wiedza o Kulturze, Wrocław, s. 343–370.
Zobacz w Google Scholar
Tokarski R. 2007: Semantyczne definicje „na opak”. Językowa diagnoza dziwnych felietonowych światów,[w:] Człowiek wobec wyzwań współczesności. Upadek wartości czy walka o wartość?, red. J. Mazur, A. Małyska, K. Sobstyl, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 92–103.
Zobacz w Google Scholar
Tokarski R. 2010: Relatywizm w języku – relatywizm w tekście, [w:] Relatywizm w języku i kulturze, red. A. Pajdzińska, R. Tokarski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 203–215.
Zobacz w Google Scholar
Tokarski R. 2013: Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Wapiński R. 1990: Zmiany w języku politycznym, „Przegląd Humanistyczny”, nr 11, s. 68–80.
Zobacz w Google Scholar
Życiński J. 2007: Formacja do wartości humanistycznych w kulturze postmoderny, [w:] Człowiek wobec wyzwań współczesności. Upadek wartości czy walka o wartość?, red. J. Mazur, A. Małyska, K. Sobstyl, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 11–23.
Zobacz w Google Scholar