Wpływ biografii językowej na idiolekt. Mowa przesiedleńców z Tarnopolszczyzny mieszkających w regionie lubuskim
Słowa kluczowe
idiolekt
region lubuski
przesiedleńcy
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przedstawiono biografie językowe i idiolekty dwóch osób przesiedlonych po 1945 r. z dawnego województwa tarnopolskiego na teren województwa lubuskiego. W rekonstrukcji każdej biografii językowej wyodrębniono poszczególne etapy życia człowieka (dzieciństwo, młodszy wiek szkolny, dorastanie, dorosłość, starość). Po przedstawieniu biografii językowych informatorów zaprezentowano przykłady wybranych cech fonetycznych występujących w ich idiolektach oraz zestawienie liczbowe i procentowe tych cech. Następnie omówiono wpływ biografii językowej na idiolekt każdego z informatorów.
Bibliografia
Babbie E. 2009: Podstawy badań społecznych, przeł. W. Betkiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Bartnicka-Dąbkowska B. 1965: Podstawowe wiadomości z dialektologii polskiej z ćwiczeniami, red. B. Wieczorkiewicz, wyd. 2, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Blommaert J. 2008: Language, asylum, and the national order, „Urban Language & Literacies”, vol. 50, s. 2–21.
Zobacz w Google Scholar
Blommaert J., Backus A. 2013: Superdiverse Repertoires and the Individual, [w:] I. de Saint-Georges, J.-J. Weber (red.), Multilingualism and Multimodality. Current Challenges for Educational Studies, Sense Publishers, Rotterdam–Boston–Taipei, s. 11–32.
Zobacz w Google Scholar
Busch B. 2017: Expanding the Notion of the Linguistic Repertoire: On the Concept of Spracherleben – The Lived Experience of Language, „Applied Linguistics”, vol. 38(3), s. 340–358.
Zobacz w Google Scholar
Cooley Ch.H. 1992: Grupy pierwotne, [w:] J. Mucha, Cooley, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa, s. 209–214.
Zobacz w Google Scholar
Drzazgowski M. 1992: O nazwie chachłacka mowa, [w:] K. Handke (red.), Słowiańskie pogranicza językowe. Zbiór studiów, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa, s. 29–35.
Zobacz w Google Scholar
Dzięgiel E. 2003: Polszczyzna na Ukrainie. Sytuacja językowa w wybranych wsiach chłopskich i szlacheckich, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Dzięgiel E. 2017: Odmiany terytorialne i społeczne współczesnego języka polskiego na Ukrainie, „LingVaria” 12 (24), s. 199–210.
Zobacz w Google Scholar
EJO: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków 1999.
Zobacz w Google Scholar
Franceschini R., Miecznikowski J. (red.) 2004: Laben mit mehreren Sprachen. Sprachbiographien. Vivre avec plusieurs langues. Sprachbiographien. Biographies langagières, Peter Lang, Bern–Berlin.
Zobacz w Google Scholar
Głuszkowski M. 2011: Socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania dwujęzyczności staroobrzędowców rejonu suwalsko-augustowskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Zobacz w Google Scholar
Głuszkowski M. 2013: Idiolektalne zróżnicowanie przełączania kodów w dwujęzyczności starowierców regionu suwalsko-augustowskiego, „Acta Baltico-Slavica”, z. 37, s. 265–275.
Zobacz w Google Scholar
Golachowska E. 2006: Język i kultura mieszkańców wsi włościańskich i szlacheckich dawnej ziemi drohickiej na Podlasiu. Studium socjolingwistyczne, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Grek-Pabisowa I. 1983: Słownictwo rosyjskiej wyspy gwarowej staroobrzędowców mieszkających w Polsce. Rozwój i stan dzisiejszy, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Grek-Pabisowa I., Maryniakowa I. 1999: Współczesne gwary polskie na dawnych kresach północno-wschodnich, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Halliday M.A.K. 1968 (1964): The sers and uses od language, [w:] J. Fishman, Readings in the sociology of language, Mouton & Co, The Huge, s. 56.
Zobacz w Google Scholar
Handke K. 1993: Przedmowa, [w:] Region i regionalizm – pojęcia i rzeczywistość, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa, s. 7–11.
Zobacz w Google Scholar
Hermanns H. 1987: Narrative interview: A new tool for sociological field research, „Folia Sociologica”, vol. 13, s. 43–56.
Zobacz w Google Scholar
Hoffmann-Riem Ch. 1980: Die Sozialforschung einer interpretativen Soziologie, „Kölner Zeitschrift für Soziologie und Sozialpsychologie”, vol. 2, s. 339–372.
Zobacz w Google Scholar
Homa E. 1979: Współczesne gwary Pomorza Środkowego. Studium socjolingwistyczne, cz. 1, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Słupsk, s. 5–39, 252–271.
Zobacz w Google Scholar
Jankowiak M. 2009: Gwary białoruskie na Łotwie w rejonie krasławskim. Studium socjolingwistyczne, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kaufmann J.C. 2010: Wywiad rozumiejący, tłum. A. Kapciak, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Klatta P. 2012: Zróżnicowanie osadnicze obszaru województwa lubuskiego, [w:] B.A. Orłowska, K. Wasilewski (red.), Mniejszości regionu pogranicza polsko-niemieckiego. Separacja, adaptacja, integracja, asymilacja, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Gorzów Wielkopolski, s. 127–135.
Zobacz w Google Scholar
Kłoskowska A. 2012: Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 79–299.
Zobacz w Google Scholar
Kurek H. 1990: Metodologia socjolingwistycznego badania fonetyki języka mówionego środowisk wiejskich (na przykładzie kilku wsi Beskidu Niskiego), nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Libura A. 2014: Atrycja języka odziedziczonego, [w:] A. Dąbrowska, U. Dobesz (red.), 40 lat wrocławskiej glottodydaktyki polonistycznej. Teoria i praktyka, Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław, s. 303–312.
Zobacz w Google Scholar
Lipińska E., Seretny A. 2012: Między językiem ojczystym a obcym. Nauczanie i uczenie się języka odziedziczonego na przykładzie szkolnictwa polonijnego w Chicago, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Martinet A. 1961: A Functional View of Language, Oxford Clarendon Press, Oxford.
Zobacz w Google Scholar
Meng K. 2004: Russlanddeutsche Sprachbiographien – Rückblick auf ein Projekt, [w:] R. Franceschini, J. Miecznikowski (red.), Laben mit mehreren Sprachen. Sprachbiographien. Vivre avec plusieurs langues. Sprachbiographien. Biographies langagières, Peter Lang, Bern–Berlin, s. 97–117.
Zobacz w Google Scholar
Miśkiewicz A. 2009: Tatarzy na Ziemiach Zachodnich Polski w latach 1945–2005, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta, Gorzów Wielkopolski.
Zobacz w Google Scholar
Montrul S. 2002: Incomplete Acquisition and Attrition of Spanish Tense/Aspect Distinctions in Adult Bilinguals, „Bilingualism: Language and Cognition”, vol. 5(1), s. 40.
Zobacz w Google Scholar
Morita K. 2006: Przemiany socjolingwistyczne w polskich społecznościach na Litwie (region trocki) i Białorusi (region iwieniecki). Studium porównawcze, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Norton B. 2000: Identiti and language learning: social processes and educational practice, Longman, New York.
Zobacz w Google Scholar
Paryl W. 1978: Oddziaływanie języka literackiego na niektóre dialekty Ziem Zachodnich, „Studia Linguistica” IV, s. 71–81.
Zobacz w Google Scholar
Piotrowski A., Ziółkowski M. 1976: Zróżnicowanie językowe a struktura społeczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Polinsky M. 1995: Cross-Linguistic Parallels in Language Loss, „Southwest Journal of Linguistics”, vol. 14(1–2), s. 88–123.
Zobacz w Google Scholar
Polinsky M., Kagan O. 2007: Heritage Languages: In the «Wild» and in the Classroom, „Language and Linguistics Compass”, vol. 1(5), s. 368–395.
Zobacz w Google Scholar
Rieger J., Cechosz-Felczyk I., Dzięgiel E. 2007: Język polski na Ukrainie w końcu XX wieku, cz. 2, Polszczyzna w Lwowskiem, Żytomierskiem i na Podolu. Teksty, Wydawnictwo Lexis, Kraków, s. 18–20, 28–32, 39–42, 50–53.
Zobacz w Google Scholar
Riehl C.M. 2009: Sprachkontaktforschung. Eine Einführung, Gunter Narr Verlag, Tübingen.
Zobacz w Google Scholar
Romaine S. 1989: Bilingualism, Basil Blackwell, Oxford.
Zobacz w Google Scholar
Schütze F. 1977: Die Technik des narrativen Interviews in Interaktionsfeldstudien dargestellt an einem Projekt zur Erforschung kommunalen Machtstrukturen, [w:] Arbeitsberichte und Forschungsmaterialien, Universität Bielefeld, der Fakultät für Soziologie der Universität, Bielefeld, vol. 1, s. 1–62.
Zobacz w Google Scholar
Schütze F. 1983: Biographieforschung und narrativer Interview, „Neue Praxis”, vol. 13, s. 283–293.
Zobacz w Google Scholar
Schütze F. 1984: Kognitive Figuren des autobigraphfischen Stegrelferzählens, [w:] M. Kohli, G. Robert (red.), Biographie und Soziale Wirklichkeit: neue Beiträge und Forschungsperspektiven, Metzler, Stuttgart, s. 78–117.
Zobacz w Google Scholar
Schütze F. 1987: Das narrative Interview in Interaktionsfeldstudien I, Studienbrief der Fernuniversität Hagen, Hagen.
Zobacz w Google Scholar
Smułkowa E. 2002: Frekwencja tekstowa białoruskich typów akcentuacyjnych rzeczowników (Na podstawie próbek tekstów gwarowych z okolicy Witebska i Sokółki), [w:] eadem, Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 69–84.
Zobacz w Google Scholar
Thomason S.G. 2001: Language contact, University Press, Edinburgh.
Zobacz w Google Scholar
Thompson P. 1978: The Voice of the Past. Oral History, Oxford University Press, Oxford.
Zobacz w Google Scholar
Trempała J. (red.) 2011: Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Urbańczyk S. 1956: Rozwój języka narodowego. Pojęcie i terminologia, [w:] Z. Stieber (red.), Z dziejów powstawania języków narodowych i literackich, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 9–36.
Zobacz w Google Scholar
Valdés G. 1995: The Teaching of Minority Languages as «Foreign» Languages: Pedagogical and Theoretical Challenges, „Modern Language Journal”, vol. 79(3), s. 299–328.
Zobacz w Google Scholar
Valdés G. 2000: Teaching Heritage Languages: An Introduction for Slavic-Language-Teaching Professionals, [w:] O. Kagan, B. Rifkin (red.), Learning and Teaching of Slavic Languages and Cultures: Toward the 21st Century, Slavica Publishers, Bloomington, s. 375–403.
Zobacz w Google Scholar
Weinreich U. 1968: Is a Structural Dialectology Possible, [w:] J.A. Fishmann (red.), Readings in the Sociology of Language, Mouton & Co, The Hague, s. 306.
Zobacz w Google Scholar
Weinreich U. 1970: Languages in Contact. Findings and Problems, Mouton, The Hague–Paris.
Zobacz w Google Scholar
Wyderka B. 2001: Przemiany językowe na ziemiach zachodnich i północnych, [w:] S. Gajda (red.), Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, Uniwersytet Opolski, Opole, s. 460–476.
Zobacz w Google Scholar
Zawadowski L. 1961: Fundamental relations in language contact, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XX, s. 3–26.
Zobacz w Google Scholar
Zdaniukiewicz A. 1972: Procesy integracji językowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych w świetle analizy ilościowej, „Prace Filologiczne” XXIII, s. 283–288.
Zobacz w Google Scholar
Zielińska A. 2002: Polska mniejszość na Litwie Kowieńskiej. Studium socjolingwistyczne, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Zielińska A. 2012: Wielojęzyczność w województwie lubuskim. Stan współczesny, [w:] B.A. Orłowska, K. Wasilewski (red.), Mniejszości regionu pogranicza. Separacja, adaptacja, integracja, asymilacja, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Gorzów Wielkopolski, s. 13–23.
Zobacz w Google Scholar
Zielińska A. 2013: Mowa pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Zielińska A. 2018: Biografie językowe osób bilingwalnych z polsko-niemieckiego pogranicza, [w:] Z. Greń (red.), „Z Polskich Studiów Slawistycznych”, seria 13, t. 2, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, s. 359–268.
Zobacz w Google Scholar